Prof. dr. ir. M.S.M. (Mike) Jetten

Ecologische Microbiologie, Radboud Universiteit Nijmegen, Spinozalaureaat 2012

Mike Jetten-020.jpg
Mike Jetten

Prof. dr. ir. Mike Jetten (1962) is hoogleraar ecologische microbiologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en toonaangevend onderzoeker op dit gebied. Zijn onderzoek heeft tot radicaal nieuwe inzichten geleid. Hij heeft laten zien dat bacteriën eerder als 'onmogelijk' beschouwde reacties juist gebruiken als energiebron. Jetten ontdekte bijvoorbeeld dat de anammox-bacterie (ANaerobic AMMonium OXidizing) onder anaerobe omstandigheden (zonder zuurstof) het schadelijke ammonium samen met nitriet omzet in stikstofgas en water. De helft van de totale hoeveelheid stikstof in de atmosfeer wordt door deze reactie gemaakt. Bacteriën zoals deze blijken een essentiële rol te spelen in de wereldwijde kringloop van met name stikstof, methaan en zwavel.

Behalve de wereldberoemde anammoxreactie, heeft Jetten ook andere 'onmogelijke' reacties ontdekt, namelijk voor anaerobe en aerobe methaanomzetting en zwavelomzetting. Honderden onderzoeksgroepen over de hele wereld baseren hun onderzoek op de ontdekkingen van Jetten. Jettens onderzoek strekt zich uit van de ontdekking en het kweken van organismen tot het uiteenrafelen van de reacties op biochemisch, moleculair biologisch, cellulair en ecosysteemniveau. Zijn onderzoek omvat veldwerk, experimenteel werk, moleculaire biologie, structuurchemie en metagenomics.

Jetten combineert zijn grensverleggende fundamentele onderzoek met het stimuleren van praktische toepassing van de door hem ontdekte mechanismen. Zijn onderzoek naar de methaankringloop geeft belangrijke inzichten in klimaatverandering. De anammoxbacterie wordt dankzij zijn onderzoek wereldwijd in meer dan veertig installaties gebruikt voor de zuivering van rioolwater waardoor 80% energie en 90% CO2-uitstoot bespaard wordt. Daarnaast produceert de anammoxbacterie hydrazide, een stof die te gebruiken is als raketbrandstof. Mike Jetten studeerde moleculaire wetenschappen aan de Wageningen Universiteit. Daar promoveerde hij in 1991 cum laude op een onderwerp uit de anaerobe microbiologie. Van 1991 tot 1994 verrichtte Jetten met financiering van NWO onderzoek aan het Massachusetts Institute of Technology. Van 1994 tot 2000 werkte hij als universitair docent aan de TU Delft bij de afdeling Biotechnologie. Jetten is sinds 2000 hoogleraar ecologische microbiologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Daarnaast is Jetten sinds 2002 bijzonder hoogleraar Environmental Microbiology aan de TU Delft. In 2004 richtte Jetten het Institute for Water and Wetland Research (IWWR) op. Hij was van 2004 tot 2010 directeur van dat instituut. Jetten ontving in 2008 de prestigieuze Europese ERC Advanced Grant.