Prof. dr. ir. B.M. (Bert) Weckhuysen

Anorganische Chemie en Katalyse, Universiteit Utrecht, Spinozalaureaat 2013

Weckhuysen, Bert - 2013.jpg
Bert Weckhuysen

Prof. dr. ir. B.M. (Bert) Weckhuysen (1968) is hoogleraar Anorganische Chemie en Katalyse aan de Universiteit Utrecht. Hij richt zich op het begrijpen en ontwikkelen van nieuwe of verbeterde katalysatoren. Katalysatoren zijn stoffen die de omzetting van grondstoffen, zoals aardolie en biomassa, in bijvoorbeeld brandstoffen, materialen en bouwstenen voor medicijnen versnellen. Meer dan 90% van de producten die we gebruiken in het dagelijks leven wordt geproduceerd met behulp van katalysatoren. Weckhuysen is internationaal één van de grondleggers van de 'in situ spectroscopie' van katalysatoren. Met in situ spectroscopie is het mogelijk om met licht de werking van een katalysator 'in actie' in beeld te brengen, dus in een omgeving en onder omstandigheden vergelijkbaar met het industriële proces. Deze experimentele aanpak is essentieel gebleken omdat de omgeving en reactie-omstandigheden een grote invloed hebben op de werking van katalysatoren.

De onderzoeksgroep van Weckhuysen zorgde voor doorbraken met het in 3D in beeld brengen van actieve katalysatoren en heeft laten zien wat er precies gebeurt als deze materialen in de loop van de tijd minder goed gaan werken (deactiveren). Mede op basis van de informatie uit deze experimenten was hij in staat duurzamere chemische processen te ontwikkelen. Hij richt zich bijvoorbeeld op het ontwikkelen van katalysatoren die houtachtige biomassa kunnen omzetten in brandstof en materialen, op het verbeteren van katalysatoren om op een efficiëntere manier aardolie en aardgas te gebruiken en op 'solar fuels' (waarbij zonne-energie gebruikt wordt om brandstoffen te maken). Het onderzoek van Weckhuysen is van groot belang voor de chemische industrie en hij werkt daarom veelvuldig samen met industriële partners. Weckhuysen leidt een grote, internationale groep van getalenteerde onderzoekers.

Bert Weckhuysen voltooide in 1991 de masteropleiding chemische en landbouwtechnologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij promoveerde vier jaar later cum laude aan dezelfde universiteit op onderzoek naar heterogene katalyse. Hij vervolgde zijn onderzoek als postdoc in de VS en keerde in 1997 terug naar Leuven. Sinds 2000 is Weckhuysen hoogleraar Anorganische Chemie en Katalyse aan de Universiteit Utrecht. Voor zijn wetenschappelijke werk ontving hij diverse financieringen van NWO, waaronder een Vernieuwingsimpuls Vici-financiering in 2002 en TO-subsidies in 2006 en 2011. Weckhuysen ontving verschillende nationale en internationale prijzen, waaronder de gouden medaille van de Nederlandse Chemische Vereniging in 2006 en de Emmett Award in Fundamental Catalysis van de North American Catalysis Society in 2011. In 2012 won hij de prestigieuze International Catalysis Award en ontving hij een Europese ERC Advanced Grant. In dat jaar werd hij de eerste faculteitshoogleraar van de Utrechtse faculteit Bètawetenschappen. Weckhuysen is lid van de KNAW. Daarnaast is Weckhuysen actief als wetenschappelijk directeur van het Nederlands Instituut voor Onderzoek in de Katalyse (NIOK) en het onderzoeksprogramma CatchBio, waarvan hij een van de oprichters is. Hij is als 'captain of science' van het topteam chemie betrokken bij het vormgeven van het topsectorenbeleid van de overheid.