Prof. dr. F.R. (Frits) Rosendaal

Prof. dr. F.R. (Frits) Rosendaal, Klinische epidemiologie, Universiteit Leiden en Leids Universitair Medisch Centrum is een van de leidende experts in de wereld op het gebied van erfelijke stollingsfactoren en ziekten zoals veneuze trombose en hartinfarct.

Roosendaal, Frits - 2002.jpg
Prof. dr. F.R. (Frits) Rosendaal Klinische epidemiologie, Universiteit Leiden en Leids Universitair Medisch Centrum, Spinozalaureaat 2002 (credits: NWO/Ivar Pel)

Frits Rosendaal (1959) is hoogleraar Klinische Epidemiologie in het bijzonder van hemostase en trombose aan de Universiteit Leiden en het Leids Universitair Medisch Centrum.

Professor Frits Rosendaal ontvangt de Spinozapremie wegens zijn succes in het verkrijgen van inzicht in erfelijke vormen van trombose en de gevolgen hiervan. Hij is een van de leidende experts in de wereld op het gebied van erfelijke stollingsfactoren en daarmee verband houdende risico's op ziekten zoals veneuze trombose en hartinfarct.

Het Leids Universitair Medisch Centrum heeft een wereldnaam op het terrein van erfelijke afwijkingen in de bloedstolling. Zonder de inbreng van Frits Rosendaal had dit onderzoek nooit zo'n status gekregen. Of zoals een van de referenten het verwoordt: 'De fundamenten lagen er, maar Frits heeft daar een uniek huis opgezet.' De grote verdienste van Rosendaal is dat hij goed en snel belangrijke aspecten kan onderscheiden en met een enorme gedrevenheid de juiste studies opzet.

Aanvankelijk onderzocht Rosendaal (1959) voornamelijk de risicofactoren die trombose, het optreden van bloedstolsels, in de aders veroorzaken. Inmiddels kijkt hij ook naar slagaders, hartaandoeningen, herseninfarcten en hersenbloedingen. De kracht van zijn onderzoek is dat hij genetische mutaties in verband brengt met omgevingsfactoren. Zo ontdekte Rosendaal nieuwe risicofactoren voor trombose.

Een van die risicofactoren is een afwijkend gen dat zorgt voor de aanmaak van stollingsfactor V. De afwijking staat bekend als 'factor V Leiden'. Rosendaal ontdekte dat vrouwen met de mutatie zeven maal meer kans hebben op trombose dan 'normale' vrouwen. Bij vrouwen met mutatie die daarbij de anticonceptiepil gebruiken, bleek het risico zelfs tien keer hoger dan bij normale pilgebruiksters.

Rosendaal behoort op zijn gebied tot de absolute top in de wereld en is zonder meer de beste in Nederland. Hij is zeer productief en bijna al zijn publicaties zijn van hoge kwaliteit. Veel van zijn studies worden gepubliceerd in toptijdschriften als BloodNew England Journal of Medicine en The Lancet. Acht van zijn artikelen zijn zogenaamde toppublicaties die behoren tot de beste één procent van de wereld.

Een referent typeerde de epidemioloog en internist treffend als volgt: 'Hij is een nieuwe, heldere ster; slechts weinig mensen verschijnen zo snel in dit onderzoeksveld.'

Een stimulerende factor in zijn onderzoek is het feit dat Frits Rosendaal uitstekend kan samenwerken met zowel clinici als met fundamentele onderzoekers. Hij kan terugvallen op een groot internationaal netwerk. Op bijna alle grote congressen geeft hij overzichtslezingen. Hij kan namelijk zeer goed zijn boodschap overbrengen, ook voor een lekenpubliek.

En de toekomst? Alles wat Frits Rosendaal aanpakte, bleek succesvol. Hij wordt in staat geacht een grote onderzoeksgroep te kunnen leiden. Hij zit vol ideeën en zal nog vele jaren gedreven doorgaan. Vooral zijn nieuw ingezette onderzoek naar risicofactoren bij slagaderlijke ziekten zal tot mooie resultaten kunnen leiden.