Prof. dr. C.G. (Carl) Figdor

Immunoloog, Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences, Spinozalaureaat 2006

Figdor, Carl - 2006.jpg

Carl Figdor (1953) is wetenschappelijk directeur van Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences, hoogleraar Experimentele Immunologie Radboud Universiteit Nijmegen en hoogleraar Celbiofysica Universiteit Twente.

Professor Figdor ontving de NWO-Spinozapremie voor zijn baanbrekende onderzoek naar het gebruik van afweercellen tegen kanker en voor de manier waarop hij fundamenteel onderzoek naar het bed van de patiënt weet te vertalen.

Carl Figdor (26 juni 1953, 's Hertogenbosch) studeerde in 1979 cum laude af in de biologie aan de Universiteit Utrecht. In 1982 promoveerde hij op een onderzoek aan het Nederlands Kanker Instituut, waar hij tot 1994 werkte. In 1992 werd hij benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit Twente. In 1994 volgde zijn benoeming tot hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen, alwaar hij sinds 2001 ook wetenschappelijk directeur is van het Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences.

Carl Figdor is een van de wereldleiders op het gebied van immunotherapie van kanker. Hij onderzoekt niet alleen celbiologische fenomenen op een fundamenteel niveau, maar exploreert altijd ook de potentiële toepassingen in de geneeskunde. In 2000 ontdekte Figdor het DC-SIGN receptoreiwit. Dit eiwit speelt een belangrijke rol in het binden en opnemen van het HIV-1 virus in dendritische cellen, celtypen die onmisbaar zijn voor een adequate afweerreactie. Als een paard van Troje dragen deze geïnfecteerde dendritische cellen bij aan verdere verspreiding van de ziekte. Zijn eerste twee publicaties in Cell hierover zijn inmiddels 1000 maal geciteerd en waren de opmaat voor ongeveer 400 artikelen vanuit de hele wereld over dit molecuul.

Als een van de eersten ter wereld paste hij dendritische celtherapie toe op patiënten. Hierbij worden dendritische cellen in het laboratorium zodanig aangepast dat ze het immuunsysteem van een patiënt kunnen leren om tumorcellen herkennen. Als deze cellen terug worden geplaatst in de patiënt, zoeken ze de tumor op en vallen deze aan. Onlangs demonstreerde hij dat in de helft van de patiënten getrainde dendritische cellen niet het beoogde doel bereiken, wat ten dele het wisselend succes van dendritische celtherapie kan verklaren.

Naast een kleine 250 publicaties en meer dan twintig bijdragen aan boeken en proceedings, heeft de immunoloog elf patenten op zijn naam staan. Bovendien is hij een veelgevraagd spreker op congressen. Zijn presentaties zijn steevast origineel, onderhoudend en helder.

Carl Figdor speelde een belangrijke rol bij het ontstaan van het Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences, dat onder zijn leiding in korte tijd een 'institute of excellence' met wereldfaam aspiraties werd. Als directeur en inspirerend leider van dit instituut dwingt hij zowel nationaal als internationaal groot respect af. Figdor motiveert en inspireert onderzoekers ook buiten zijn eigen groepen. Zijn vermogen zich in te leven in de belevingswereld van klinische onderzoekers dwingt allerwegen respect af.

De carrière van Carl Figdor laat een sterke ontwikkeling zien. De jury is er daarom van overtuigd dat hij zijn onderzoeksterrein verder kan uitdiepen en daarnaast nieuwe wegen kan inslaan. Hij is een gedreven, stimulerend mentor, die zijn medewerkers ruimte geeft voor creatief onderzoek. Reeds drie van zijn onderzoekers zijn inmiddels zelf hoogleraar. De jury verwacht dat Figdor met zijn Spinozapremie de beste onderzoekers naar zijn instituut zal halen en daarmee de statuur ervan nog verder zal ontwikkelen.