Vidi 2012
Feiten en cijfers
Aantal (ontvankelijke) voorstellen: 432
Verdeling m/v bij aanvragers: 280 man, 150 vrouw
Aantal toekenningen (honoreringspercentage): 86 (20%)
Verdeling m/v bij honoreringen: 59 man, 27 vrouw
Honoreringspercentage vrouwen: 18%
Honoreringspercentage mannen: 21%
Interferentie in biochemische communicatie
Dr. A.F.M. (Maarten) Altelaar (m), UU – Farmacie
Hyperactivatie van communicatielijnen binnen de cel, verantwoordelijk voor overleving en groei, veroorzaken kanker. Het met medicijnen uitschakelen van deze communicatie leidt tot activatie van alternatieve routes en dus resistentie. Hier ontwikkelde technologie gaat dit proces beter in kaart brengen, zodat we hier beter op kunnen anticiperen.
On the trail of brain fingerprints
Prof. dr. C.F. (Christian) Beckmann (m), UT – Neuroimaging
The brain in action involves many different regions communicating with each other. This research will deliver tools to capture brain fingerprints from brain imaging data that describe these relationships and link it to differences in the behaviour of a person.
Rekenen aan tumorvernietiging door T-cellen
Dr. J.B. (Joost) Beltman (m), NKI – Immunologie
Tijdens 'T-cel therapie' tegen kanker valt ons immuunsysteem tumoren aan met T-cellen. Ondanks veelbelovende resultaten in patiënten is dit soort therapie niet altijd succesvol. De onderzoekers maken computersimulaties om te begrijpen wanneer en hoe T-cellen kanker helpen genezen.
Rust roest; teveel rust verkort de levensduur
Dr. Ing. L. (Leónie) Bentsink (v), Wageningen UR – Plantenfysiologie
Voor vele organismen zijn periodes van rust belangrijk om te kunnen overleven onder ongunstige omstandigheden. Deze rustperiodes verlengen de levensduur. In zaden leidt teveel rust juist tot een bekorting van de levensduur. Deze verrassende nieuwe vinding is van groot belang voor zowel de ecologie als de zaadindustrie en zal verder worden onderzocht.
Tomaten bewapenen zich tegen insecten
Dr. P.M. (Petra) Bleeker (v), UvA – Plantenfysiologie
Cultuurtomaten zijn letterlijk kasplantjes geworden die zich slecht kunnen verdedigen tegen schadelijke insecten. Door het ontrafelen van de genetica achter ‘groene’ afweerstoffen uit wilde voorouders kunnen we cultuurtomaten op natuurlijke wijze bewapenen. Hierdoor kan het gebruik van insecticiden worden beperkt.
Galectine-3: verstijving van het hart
Dr. R.A. (Rudolf) de Boer (m), RUG/UMCG – Cardiologie
Hartfalen is een volksziekte die vooral bij ouderen optreedt en waarbij het hart stijf wordt. De onderzoekers gaan de rol van galectine-3 op bindweefselvorming in het hart onderzoeken en zullen testen of remming hiervan de hartfunctie verbetert.
Me, myself, and… you
Dr. E.R.A. (Ellen) de Bruijn (v), UL – Klinische Psychologie
Mensen met psychopathie en mensen met sociale angst zijn vaak erg op zichzelf gericht en hebben veel problemen met sociaal functioneren. Onderzocht zal worden of en hoe processen, zoals het leren van andermans fouten, verstoord zijn in hun hersenen.
Computer aided design of chemicals from wood
Dr. R. E. (Rosa) Bulo (v), VU – Theoretical Chemistry
Apart from energy production, fossil fuels provide the building blocks needed to synthesize consumer products (medicine, plastics). To aid in the necessary transition to sustainable resources like wood, the researchers will develop computer programs to simulate the complex chemistry involved.
Verwisselde uiteinden
Dr. M. (Michael) Chang (m), UMCG – ERIBA
Nucleotide sequenties kunnen worden uitgewisseld tussen twee vergelijkbare DNA-moleculen in een proces dat recombinatie wordt genoemd. Telomeren zijn repetitieve DNA elementen die de uiteinden van chromosomen beschermen. De onderzoeker bestudeert hoe de integriteit van telomeren wordt beïnvloed door recombinatie.
Efficient communication with single quanta of light
Dr. M. (Matthias) Christandl (m), CWI – Informatica/Wiskunde
In our daily communication, information is being sent with strong electric signals or pulses of light consisting of many photons – particles of light. Using single photons, instead of larger pulses of light, will lead to entirely new ways of communication, because of the (often curious) quantum mechanical behaviour of these particles. It is the goal of this research project to design more efficient communication protocols with single photons.
Het verbeteren van minuscule enzymfabriekjes
Dr. D. (Dennis) Claessen (m), UL – Moleculaire Biotechnologie
Enzymen worden veelvuldig gebruikt in de biotechnologie, bijvoorbeeld in de levensmiddelenindustrie, maar ook voor de productie van biobrandstoffen. Wij gaan de groei van belangrijke enzymproducenten verbeteren, wat zal leiden tot een meer duurzame productie.
Are we what we eat?
Dr. L.S. (Lorenza) Colzato (v), UL – Neurocognition
The food we eat modulates the way we think and perceive the world. I will investigate how the food supplement tyrosine may enhance the way we control our thoughts and goal-directed behavior and why some people may benefit more than others from this intervention.
‘Slimme’ nanodeeltjes voor de diagnose en behandeling van kanker
Dr. L.J. (Luis) Ricondo Cruz (m), LUMC – Radiologie
In dit project worden zogenaamde ‘slimme’ nanodeeltjes gesynthetiseerd waarmee tumoren niet alleen zichtbaar kunnen worden gemaakt, maar ook mee kunnen worden behandeld. De onderzoekers zullen gebruik maken van klinisch goedgekeurde poly-lactic glycolic acid (PLGA) nanodeeltjes die gericht zijn tegen een kenmerk van de tumor en die daarnaast een contrastmiddel en stoffen bevatten die het immuunsysteem tegen de tumor activeren.
Een geheugenlandkaart in het brein
Dr. C.F.A. (Christian) Doeller (m), RU – Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour
Herinneringen vormen de kern van onze persoonlijkheid. Echter, de organisatie van geheugen in de hersenen is grotendeels onbekend. In dit project test ik – met behulp van 'brain reading' technieken – de hypothese dat herinneringen niet geïsoleerd, maar in netwerken georganiseerd zijn.
Slimme materialen besturen met katalysatoren
Dr. R. (Rienk) Eelkema (m), TUD – Department of Chemical Engineering
De onderzoekers gaan slimme, gestructureerde en reactieve materialen maken, door de dynamiek van hun moleculaire bouwstenen te sturen met (schakelbare) katalysatoren.
Voorspelbaarheid van dynamische systemen
Dr. T. (Tatjana) Eisner (v), UvA – Mathematics
Het onderzoek beoogt verband te leggen tussen verschillende fundamentele onderdelen de wiskunde, en (lineaire) dynamische systemen met een nauw verband tussen plaatsen die één deeltje in de loop van de tijd aandoet en gemiddelde ruimtelijke verdeling van veel deeltjes.
Dikke bloedvaten en diabetes
Dr. E.C. (Etto) Eringa (m), VUmc – Fysiologie
Muizen met een voorstadium van diabetes stapelen vet op rondom hun bloedvaten. De onderzoekers gaan uitzoeken hoe dit ‘vaatvet’ orgaandoorbloeding en suikeropname reguleert door dit vet in mensen in detail te analyseren en in muizen gericht te manipuleren.
Enzyme mimics for bright energy future
Dr. J. (Jorge) Gascon (m), TUD – Catalysis Engineering
Catalysts speed up chemical reactions. The researchers will develop a new generation of synthetic catalysts able to directly transform methane gas into liquid methanol. Enzymes, the most exquisite catalysts, are the source of inspiration.
Voorspelling van medicijnafbraak door leverenzymen
Dr. D.P. (Daan) Geerke (m), VU – Scheikunde en Farmaceutische Wetenschappen
Medicijnafbraak door Cytochroom P450 leverenzymen speelt een belangrijke rol bij ongewenste bijwerkingen en mogelijk falen van medicijnen. Om het proces van medicijnontwikkeling te verbeteren, zullen de onderzoekers computermethoden ontwikkelen voor nauwkeurige en efficiënte voorspelling van medicijnafbraak door Cytochroom P450-enzymen.
Precolumbiaanse steencirkels in Nicaragua
Dr. A. (Alexander) Geurds (m), UL – Archeologie
In 2011 stuitte de onderzoeker in Nicaragua op onverwachte bouwwerken: circa vijfhonderd heuvels die samen grote cirkels vormen. De Maya- en Inca-architectuur is welbekend, maar welke cultuur bouwde deze unieke plaats? Wat is de betekenis van deze steencirkels?
Snelle afweer vanuit het geheugen
Dr. K.P.J.M. (Klaas) van Gisbergen (m), Sanquin Research – Hematopoiese
Na een infectie blijven afweercellen die de ziekteverwekker herkennen aanwezig. Deze afweercellen kunnen onmiddellijk reageren, waardoor we beter beschermd zijn tegen een tweede infectie. De onderzoeker gaat de eiwitten die deze snelle afweerresponsen controleren karakteriseren en manipuleren om afweerreacties te verbeteren.
Het verslaafde brein als behandelterrein
Dr. A.E. (Anneke) Goudriaan (v), AMC – Psychiatrie, Brain Imaging Center
In de hersenen van mensen die verslaafd zijn treden allerlei veranderingen op. Zo heeft iemand die verslaafd is minder controle over zijn gebruik. Dit onderzoek gaat na of door hersenen te stimuleren, verslaving effectiever behandeld kan worden en controle over gedrag verbetert.
Natafelen tegen overgewicht
Dr. S.F.J. (Stan) van de Graaf (m), AMC – Tytgat Instituut voor Lever- en Darmonderzoek
Na een maaltijd geven stoffen uit de lever (genaamd galzouten) in ons lichaam een signaal dat zorgt dat er tijdelijk meer energie verbruikt wordt, glucose wordt opgenomen en ontstekingen verminderen. De onderzoekers bestuderen hoe dit werkt en of we dit signaal kunnen verlengen om suikerziekte en hartziekten te bestrijden.
Wisdom of black holes
Dr. U. (Umut) Gursoy (m), UU – Physics
Plasma of elementary particles such as quarks and gluons and plasma of excitations in metals share a surprising property: both are related to physics of blackholes. Researchers will explore this relation to study strongly interacting plasmas.
Radioflitsen vangen met de LOFAR telescoop
Dr. J.W.T. (Jason) Hessels (m), ASTRON – Sterrenkunde
Radioflitsen worden geproduceerd door de meest extreem astronomische bronnen, b.v. ultradicht neutronensterren. Deze uitbarstingen geven uniek inzicht op de fundamentele wetenschap van de zwaartekracht en deeltjesfysica. De onderzoekers zullen de LOFAR radiotelescoop gebruiken om deze buitenaardse radioflitsen nauwkeurig in beeld te brengen.
Het oprekken van de limieten van oprekbare elektronica
Dr. ir. J.P.M. (Johan) Hoefnagels (m), TU/e – Werktuigbouwkunde
Innige integratie van extreem oprekbare elektronica met biologische weefsels, zoals hersenen of hart, maakt futuristische medische toepassingen mogelijk, zoals controle van epileptische aanvallen. Dit project onderzoekt een revolutionair mechanisme om elektronica extreem oprekbaar te maken, gedemonstreerd met een opblaasbare, in vivo ultrasounddetector.
Met stilgezette moleculen op zoek naar donkere materie
Dr. S. (Steven) Hoekstra (m), RUG – KVI
De onderzoekers gaan moleculen stilzetten, om deze te kunnen gebruiken als een zeer gevoelige antenne. Zo'n nano-antenne zou zelfs signalen kunnen opvangen van de mysterieuze 'donkere materie'. Een vergelijking van de zeer nauwkeurige metingen aan de moleculen met de voorspellingen van het Standaardmodel van de deeltjesfysica, zal helpen de grenzen van de fundamentele kennis over onze wereld te verleggen.
De uitweg van de tuberculosebacterie
Dr. E.N.G. (Edith) Houben (v), VU – Moleculaire Microbiologie
De tuberculosebacterie scheidt een arsenaal aan eiwitten uit om ons aan te tasten. Deze eiwitten moeten getransporteerd worden over de bijzonder ondoordringbare celwand van de dodelijke ziekteverwekker. De onderzoekers bekijken hoe het ingenieuze eiwittransportsysteem, dat deze uitweg verzorgt, precies functioneert.
De kwetsbare foetus
Dr. V.W.V. (Vincent) Jaddoe (m), Erasmus MC – Kindergeneeskunde
Kinderen met een laag geboortegewicht hebben een verhoogde kans om op latere leeftijd hart- en vaatziekten en suikerziekte te ontwikkelen. De onderzoekers zullen analyseren welke factoren in de baarmoeder en het vroege leven na de geboorte deze relaties veroorzaken.
Beschermers buiten de staat
Dr. R. (Rivke) Jaffe (v), UvA - Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies
Het waarborgen van veiligheid en het handhaven van de openbare orde worden van oudsher als kerntaken van de staat beschouwd. Dit onderzoek gaat na hoe burgerschap verandert als de overheid het monopolie op legitieme geweldsuitoefening deelt met andere partijen.
Combineren van innovatie en efficiency
Prof. dr. J.J.P. (Justin) Jansen (m), EUR – Strategisch Management en Ondernemerschap
Ondanks dat ondernemerschap en innovatie noodzakelijk zijn voor het creëren van succesvolle groei, lukt het maar weinig bedrijven om dit te realiseren. Dit onderzoek brengt in kaart hoe organisaties slimme oplossingen kunnen implementeren om innovatie en efficiency te combineren.
Tumoren zichtbaar maken tijdens de operatie
Dr. ir. H.W.A.M. (Hugo) de Jong (m), UU/ UMCU - Radiology
In dit onderzoek wordt een nieuwe geïntegreerde gamma-röntgencamera ontwikkeld waarmee tumoren zichtbaar gemaakt kunnen worden tijdens operaties zonder snijden. Dit kan grote gevolgen hebben voor het succes van de ingreep en een nieuw behandelgebied van minimaal invasieve interventies openen.
Online privacy in een geglobaliseerde wereld
Prof. dr. M.G. (Martijn) de Jong (m), EUR – Bedrijfseconomie
Onderzocht wordt hoe mensen uit verschillende culturen omgaan met privacy op internet. Wat delen mensen zoal en waarom? Klopt de gedeelde informatie wel? Wat zijn de gevolgen? Hoe kan privacy beter beschermd worden?
Griekse geleerden en Latijnse literatuur
Dr. C.C. (Casper) de Jonge (m), UL – Griekse en Latijnse Talen en Culturen
Griekse geleerden waren prominent aanwezig in het oude Rome. Zij onderhielden intensieve contacten met Romeinse auteurs als Cicero, Horatius en Vergilius. Dit onderzoek bestudeert de interculturele dialoog tussen Grieken en Romeinen, die bepalend was voor de literatuur in Rome.
Cellen geven ook vingerafdrukken
Dr. P. (Pascal) Jonkheijm (m), UT – Supramolecular Chemistry
Op celmembranen bevinden zich tientallen receptoren die cruciaal zijn in signaaloverdracht. De onderzoekers krijgen beter inzicht in cellulaire processen door een chip met schakelbare namaak-celmembranen te maken. De ontwikkelde kennis zal onderzoek naar biomaterialen voor de regeneratieve geneeskunde versnellen.
Zebravissen in een nieuw licht
Dr. J. (Jeroen) Kalkman (m), TUD – Delft Center for Systems and Control
De zebravis is een zeer populair diermodel voor het gedetailleerd bestuderen van vele biologische (ziekte)processen. De onderzoekers bouwen een nieuw soort optische microscoop waarmee hoge resolutie driedimensionale afbeeldingen gemaakt kunnen worden van structuur en functie van de zebravis.
Hoe behouden cellen hun identiteit?
Dr. L.M. (Leonie) Kamminga (v), UMC St Radboud–NCMLS, Moleculaire Biologie
In een meercellig organisme hebben alle cellen een eigen functie en identiteit. Dit is noodzakelijk is voor het juist functioneren van het organisme. In deze studie zal worden onderzocht hoe de identiteit van cellen wordt behouden.
Navigeren in hersencellen
Dr. L.C. (Lukas) Kapitein (m), UU – Celbiologie
Hersencellen zijn zo uitgestrekt dat een transportsysteem nodig is om alle onderdelen naar de juiste plek te brengen. Hierbij lopen speciale motoreiwitten over een uitgebreid wegenstelsel van eiwitbuizen. Met nieuwe microscopietechnieken wordt onderzocht hoe deze motoren de juiste weg vinden.
Het analyseren van hoeken
Dr. I. (Irene) Klugkist (v), UU – Methodenleer en Statistiek
Onderzoekers in verscheidene sociale en gedragswetenschappen verzamelen regelmatig data uitgedrukt in hoeken, ofwel observaties op een cirkel. Voor deze zogenaamde circulaire data zullen de onderzoekers, zowel in cross-sectionele als longitudinale context, nieuwe Bayesiaanse analyse technieken ontwikkelen.
Voorspelbare variatie in kinderdoseringen
Prof. dr. C.A.J. (Catherijne) Knibbe (v), UL – Farmacologie
Van geneesmiddeldoseringen voor kinderen is 40-80% niet onderbouwd. Farmacologen en kinderartsen gaan rekenmodellen ontwikkelen om geneesmiddeldoseringen voor elk individueel kind te voorspellen. Hierbij maken ze gebruik van een nieuwe geïntegreerde aanpak bestaande uit geavanceerde statistische methoden en grote datasets.
Het biochemisch ontrafelen van de ziekte van Parkinson
Dr. A. (Arjan) Kortholt (m), RUG – Celbiologie
Mutaties in het LRRK2–gen zijn de meest voorkomende genetische koppeling met de ziekte van Parkinson. Doel van dit project is met behulp van structuur en biochemische analyse het ontstaan van LRRK2-gereguleerd Parkinson te begrijpen.
Kolen in een broeikaswereld
Dr. K.F. (Klaudia) Kuiper (v), VU – Diepe Aarde
Tijdens het Paleoceen worden grote hoeveelheden kolen op riviervlaktes afgezet. De onderzoekers ontwikkelen een nauwkeurige tijdschaal om te bepalen of deze koolafzettingen samenhangen met astronomisch gestuurde klimaatsveranderingen, en welke rol deze kolen spelen in de globale koolstofcyclus tijdens deze broeikaswereld.
Unieke suikers in de spier
Dr. D.J. (Dirk) Lefeber (m), UMC St Radboud – Neurologie
In onze spieren zit een unieke suikerlaag, die cruciaal is voor een normale spierfunctie. Als deze versuikering niet goed gaat, leidt dit bij patiënten tot een ernstige spierdystrofie. Dit onderzoek gaat de moleculaire routes ontrafelen voor inbouw van suikers in de spier.
Tweede taal leren in het wild
Dr. K.M. (Kristin) Lemhöfer (v), RU – Donders Institute for Brain, Cognition and Behavior
Een vreemde taal leer je voor een groot deel niet in de klas, maar ‘in het wild’. Dit onderzoek gaat na wanneer dit natuurlijke taalleren wel en niet optreedt en wat de onderliggende neurocognitieve mechanismes zijn.
Seeding strategies to foster innovation adoption: an incentivizing approach
Dr. A. (Aurélie) Lemmens (v), UvT – Marketing
How can companies and policy makers foster innovation adoption? While innovations are an engine of economic growth, they often require support to reach high adoption levels. This project investigates how to design incentive programs, using seeding, to foster innovation adoption.
De kern van embryonale stamcellen
Dr. ir. H. (Hendrik) Marks (m), RU – Moleculaire Biologie
Embryonale stamcellen kunnen zich ontwikkelen tot gespecialiseerde celtypes, maar ze kunnen ook blijven delen zonder te specialiseren. De onderzoekers gaan de celkern van muizenstamcellen integraal in kaart brengen om deze unieke eigenschappen te begrijpen.
Langer leven door instituties?
Prof. dr. M. (Tine) De Moor (v), UU – Sociale en Economische Geschiedenis
Ondanks het verzwakken van de familiebanden in West-Europa sinds de late Middeleeuwen, is de levensverwachting op hoge leeftijd in deze regio al vrij lang hoger dan in het zuiden van Europa. We onderzoeken of institutionele of biologische factoren dit verschil kunnen verklaren.
Samen werken de genen
Dr. K.W. (Klaas) Mulder (m), RU – NCMLS
Uiterlijke kenmerken zoals onze lengte, maar ook onze gevoeligheid voor ziekten worden bepaald door samenwerkende erfelijke factoren (genen). De onderzoekers bestuderen welke genen samenwerken tijdens het maandelijks vernieuwen van de opperhuid en wat er hierin mis gaat bij het ontstaan van ziekten.
Hybride nanodeeltjes om aderverkalking te bestrijden
Dr. W.J.M. (Willem) Mulder (m), AMC – Experimentele Vasculaire Geneeskunde
Lipoproteïnen zijn lichaamseigen nanodeeltjes met een natuurlijke affiniteit voor aderverkalking. In dit onderzoek zullen componenten van deze natuurlijke lipoproteïnen worden geïsoleerd en gebruikt om hybride lipoproteïne/polymeer nanodeeltjes te ontwikkelen die specifiek medicatie afleveren aan bloedvaten met aderverkalking.
What are black holes made up of?
Dr. S.V. (Sameer) Murthy (m), Nikhef – Theoretical Physics
A black hole is a region of space with a gravitational field so strong that no matter or radiation can escape. The researchers will explore the microscopic structure of black holes using newly developed mathematical techniques.
Het probleem 'wrijving' aanpakken met computers
Dr. L. (Lucia) Nicola (v), TUD – Virtual Materials and Mechanics
Wrijving kost miljarden aan verspilling. Een derde van de brandstof in een auto, bijvoorbeeld, gaat er zomaar aan verloren. Hoe kunnen we wrijving verminderen? Eerst moeten we begrijpen hoe het werkt. Computers gaan ons helpen om dit probleem te ontrafelen.
Aardbevingen beginnen op de microschaal
Dr. A.R. (André) Niemeijer (m), UU – Experimentele Gesteentedeformatie
Het ontstaan van aardbevingen wordt gecontroleerd door wrijving op breukvlakken. Dat gaat over fysische en chemische processen actief op de microschaal. De onderzoekers gaan met behulp van experimenten en modellen het wrijvingsgedrag systematisch analyseren. Hierdoor kunnen aardbevingsrisico's beter ingeschat worden.
Logics for social behaviour
Dr. A. (Alessandra) Palmigiano (v), TUD – Technology, Policy and Management
Understanding multi-agent phenomena is a crucial challenge in all fields of science. We will use state-of-the-art techniques in mathematical logic to improve our predictions on the evolution and outcome of social situations involving collective decision making, or consumers' behaviour.
In vorm voor fotoregulatie
Dr. A. (Anjali) Pandit (v), UL – Leids Instituut voor Chemie
Zuurstofproducerende fotosynthetische organismen kunnen schakelen tussen zonlicht doorgeven en zonlicht uitdoven om fotoschade te voorkomen. De onderzoekers gaan met hoge-velden magneet technieken kijken hoe dit mechanisme in detail werkt en wat de aanzet is voor het schakelproces.
Universal oscillations due to structural relaxations
Dr. S. (Stefanos) Papanikolaou (m), RUG – Physics
Many complex systems, such as glasses and networks in cells, respond abruptly to stresses. When these amorphous structures become ‘softer’ and they can better relax to be more stable, the response becomes oscillatory. This research aims to explore their universal features.
The densest matter in nature
Dr. A. (Alessandro) Patruno (m), UL Observatory – Astronomy
Neutron stars are among the most extreme objects that exist in Nature. By using X-ray space telescopes and a new innovative instrument that the researcher will build and use with ground based telescopes, he will try to determine what such extreme neutron star matter is and test some specific predictions of Einstein's theory of General Relativity.
Mannen van wetenschap
Prof. dr. H.J. (Herman) Paul (m), UL – Geschiedenis
Waarom spraken wetenschappers rond 1900 graag over het ‘karakter’ en de ‘persoonlijkheid’ van beroemde professoren? Dit onderzoek gaat na wat zij bedoelden met een ‘wetenschappelijke persoonlijkheid’, wat voor een wetenschapsethiek hierachter schuilging en hoe deze ethiek bijdroeg aan wetenschappelijke disciplinevorming.
From blood to neuron
Dr. N. (Natalia) Petridou (v), UMCU – Radiology
Brain activity can be studied by looking at changes in blood oxygenation. But, we don’t know how close these changes are to active neurons. This project will develop imaging techniques to study how closely neurons and blood vessels are related.
Planten strijden om licht
Dr. R. (Ronald) Pierik (m), UU – Ecofysiologie van Planten
Voedselgewassen strijden onderling om licht door boven elkaar uit te groeien. Dit gaat ten koste van de opbrengst. De onderzoekers gaan schaduwtolerante planten onderzoeken om te ontrafelen hoe deze reactie kan worden onderdrukt.
Faalangst en cognitieve prestaties
Dr. P. (Peter) Putman (m), UL – Klinische, Gezondheids- en Neuropsychologie
Sterke angst om te falen bij cognitieve prestaties (examenvrees bijvoorbeeld), vermindert inderdaad de prestatie. Dit onderzoek vult de cognitief-psychologische theorievorming omtrent dit probleem aan met inzichten vanuit de neuropsychologie. Ook worden bestaande en nieuwe, neurobiologisch geïnspireerde behandelingen geëvalueerd.
Stof tot nadenken: reliekverering
Dr. J.E. (Janneke) Raaijmakers (v), UU – Geschiedenis
Reliekverering kent een lange traditie binnen het christendom. De verering van stoffelijke overblijfselen riep echter ook kritiek en vragen op. Hoe kan een transcendente god zich kenbaar maken via een materiële werkelijkheid? Dit onderzoek bestudeert middeleeuwse debatten hierover.
Wat is de invloed van belangengroepen op politieke responsiviteit?
Dr. A. (Anne) Rasmussen (v), UL – Bestuurskunde
Een belangrijk aandachtspunt in veel democratische staten betreft de rol van belangengroepen in politieke besluitvorming. Dit project onderzoekt hoe belangengroepen invloed hebben op het vermogen van politici om wensen van burgers in beleid te vertalen.
Extreme magnets populate the Universe
Dr. N. (Nanda) Rea (v), UvA – Astronomy
The neutron star population in our and other Galaxies is very diverse. This research project aims at proving that most neutron stars have a magnetar-like internal/crustal field, and explaining their diversity by simulating magnetic-field decay with different field configurations at birth.
Vaardig handelen in concrete situaties
Dr. D.W. (Erik) Rietveld (m), UvA – ILLC, Wijsbegeerte / AMC, Brain & Cognition
Dit filosofische onderzoek benut inzichten in de rol die de omgeving speelt bij alledaags vaardig handelen, zoals bijvoorbeeld fietsen, voor het begrijpen van de intuïtieve expertise van bijvoorbeeld chirurgen en architecten. Dit genereert nieuwe perspectieven op contextgevoeligheid en ‘hogere’ cognitie.
Zeespiegelstijging ontrafeld
Dr. R.E.M. (Riccardo) Riva (m), TUD – Climate Institute
De stijging van de zeespiegel is nergens ter wereld hetzelfde. Dit onderzoek zal, met gebruik van de beste mogelijke metingen van recente zeespiegelveranderingen, de regionale verschillen in kaart brengen.
Moleculaire factoren van osteoporose en botfractuur
Dr. F. (Fernando) Rivadeneira (m), Erasmus MC – Inwendige Geneeskunde en Epidemiologie
De onbekende oorzaken van breuken in zwakke botten van ouderen (osteoporose) zijn erfelijk bepaald, en dus in gezonde kinderen al te vinden. Dit onderzoek met moderne genetische en beeldvormende technieken in kinderen en volwassenen zal nieuwe aangrijpingspunten vinden voor osteoporose.
Celentering door virale nanopiraten in beeld brengen
Dr. W.H. (Wouter) Roos (m), VU – Fysica van levende systemen
Ondanks alle afweermechanismes van cellen zijn virussen erg succesvol in het binnendringen van cellen. Met geavanceerde tast- en lichtmicroscopen gaan de natuurkundigen dit proces op moleculaire schaal bestuderen. Hierdoor zal eindelijk worden opgehelderd hoe deze virale nanopiraten zo effectief cellen kunnen enteren.
Waar slaan criminelen toe?
Dr. S. (Stijn) Ruiter (m), NSCR
De onderzoekers brengen in kaart waar criminelen hebben gewoond, naar school zijn geweest, hebben gewerkt, vrije tijd hebben doorgebracht en waar familie en vrienden hebben gewoond. Onderzocht wordt of met deze informatie beter kan worden voorspeld waar criminelen toeslaan.
Nederlands voor Nederlanders?
Dr. G.J. (Gijsbert) Rutten (m), UL – Taalkunde
Het lijkt vanzelfsprekend dat in Nederland Nederlands wordt gesproken en dat nieuwe Nederlanders dus Nederlands moeten leren. Toch is het dat niet. Dit onderzoek gaat na hoe rond 1800 de Nederlandse taal ineens een kernelement werd van de Nederlandse natie.
Unilateralism and the protection of global values: opportunities and limits of the exercise of state jurisdiction
Dr. C.M.J. (Cedric) Ryngaert (m), UU – Internationaal recht
De statengemeenschap werkt niet altijd even goed samen om het klimaat en het mariene milieu te beschermen, of corruptie in te dijken. De onderzoekers gaan na onder welke voorwaarden één of meerdere staten op eigen houtje deze globale waarden kunnen verdedigen.
Van onschadelijke darmbewoner tot ziekenhuisbacterie
Dr. ir. W. (Willem) van Schaik (m), UMCU – Medische Microbiologie
De bacterie Enterococcus faecium is een onschadelijke darmbewoner van mens en dier. Sinds enkele jaren is deze bacterie echter ook een veroorzaker van levensbedreigende infecties in patiënten in het ziekenhuis. Deze overgang, van darmbewoner tot ziekenhuisbacterie, zal onderzocht worden.
A Dutch encyclopedia of genetic variation
Dr. A. (Alexander) Schönhuth (m), CWI – Life Sciences Group
Everyone is different because everyone's DNA is. The researchers will systematically reveal and categorize all DNA-related differences in the Dutch population. The resulting ‘handbook’ of Dutch DNA aims at serving as a guide for improved ’personalized medicine’ practice.
Zware metalen vervangen
Dr. J.C. (Chris) Slootweg (m), VU – Scheikunde
Zware metalen worden gebruikt voor de fabricage van talrijke belangrijke chemische verbindingen. De onderzoekers gaan uitzoeken of een combinatie van goedkope elementen, zoals stikstof en aluminium, ook toegepast kan worden als katalysator in de chemische industrie.
Genen voor complex en veranderlijk gedrag
Dr. S. (Sophie) van der Sluis (v), VU/VUmc – Functionele Genoomanalyse/Klinische Genetica
Veel menselijk gedrag is erfelijk, maar veranderlijkheid en complexiteit van gedrag bemoeilijken identificatie van betrokken genen. Om toch de onderliggende biologie van gedrag te ontrafelen, ontwikkelen de onderzoekers nieuwe genetische analysemethodes, waarin de veelzijdigheid en dynamiek van gedrag tot uiting komen.
De zoete kant van een vleeseter
Dr. N.M. (Nina) van Sorge (v), UMCU – Medische Microbiologie
Streptokok bacteriën, zoals de vleesetende bacterie, veroorzaken ernstige infecties bij mens en dier. De buitenkant van streptokokken bestaat uit complexe suikerstructuren. De onderzoekers gaan de rol van deze suikerstructuren in het ziekteproces bestuderen in relatie tot vaccinatie.
Opruimen van oude cellen in het vetweefsel
Dr. ir. R. (Rinke) Stienstra (m), UMC St Radboud – Interne geneeskunde, Wageningen University & Research Center – Humane Voeding
Overgewicht veroorzaakt vaak een ontsteking in het vetweefsel. Deze ontsteking bevordert het ontstaan van suikerziekte bij mensen met overgewicht. De onderzoekers proberen te ontrafelen of een probleem in het opruimen van oude vetcellen de bron van deze ontsteking vormt.
Meetkunde van de fundamentele natuurkrachten
Dr. W.D. (Walter) van Suijlekom (m), RU – Wiskunde
In de deeltjesfysica worden interacties tussen deeltjes beschreven door vier fundamentele natuurkrachten: de elektromagnetische kracht, de zwakke en sterke kernkracht en de zwaartekracht. In dit project proberen de onderzoekers de wiskundige structuur hiervan te ontrafelen met een nieuw soort meetkunde.
Stremming van stromingen en weer op gang komen
Dr. B.P. (Brian) Tighe (m), TUD – Process & Energy Department
Overal om ons heen kan de stroming van materie worden gestremd, bijvoorbeeld in pijpleidingen of in de aders van het menselijk lichaam. De onderzoekers gaan computersimulaties gebruiken om de stremming en het weer op gang komen van de stroming te begrijpen.
Minuscule verschillen tussen deeltjes en anti–deeltjes
Dr. J.A.N. (Jeroen) van Tilburg (m), Nikhef – LHCb
Deeltjes en anti-deeltjes gedragen zich net even anders. Dit subtiele verschil kan worden gemeten met de LHCb detector aan het CERN. Door heel nauwkeurig de verschillen te meten is het mogelijk een glimp opvangen van deeltjes die we nog niet kennen.
Hoe bacteriën in vorm raken
Dr. J.W. (Jan-Willem) Veening (m), RUG – Moleculaire Genetica
Een belangrijke veroorzaker van onder andere oorontsteking, hersenvliesontsteking en longontsteking is de pneumokok bacterie. Dit onderzoek gaat op moleculair niveau uitpluizen hoe deze ziekteverwekkende bacterie zijn karakteristieke rugbybal–achtige vorm krijgt. Omdat celgroei en celdeling essentiële processen zijn voor de bacterie om te overleven en te vermenigvuldigen, kan dit onderzoek leiden tot de ontwikkeling van nieuwe, hoognodige, antibiotica.
Handel met voorkennis opsporen
Prof. dr. P. (Patrick) Verwijmeren (m), EUR – Finance
Hoewel handel met voorkennis verboden is, zijn er aanwijzingen dat bepaalde partijen toch handelen als ze voorkennis hebben over toekomstige bedrijfsfinancieringen. Met gedetailleerde data wordt onderzocht in welke gevallen dit illegaal handelen plaatsvindt en hoe dit te voorkomen is.
Zwakke schakels in het tumorgenoom
Dr. M.A.T.M. (Marcel) van Vugt (m), UMCG – Medische Oncologie
Het erfelijk materiaal van tumoren is vaak zeer instabiel. Desondanks blijken tumorcellen hiermee om te kunnen gaan. Dit onderzoek gaat na hoe tumoren dit bewerkstelligen, en heeft als doel deze veranderingen in tumorcellen te gebruiken als therapeutisch aangrijpingspunt.
Host-microbe interactions define inflammatory bowel diseases
Dr. R.K. (Rinse) Weersma (m), UMCG – Maag-, Darm-, Leverziekten
Een mens bestaat uit meer bacteriën dan menselijke cellen. Verlies van tolerantie voor darmbacteriën leidt tot de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. De onderzoekers gaan menselijke en bacteriële genen bestuderen in relatie tot ontstaan en verloop van de ziekte.
Quantum Gravity in table top experiments
Dr. S.W. (Silke) Weinfurtner (v), RU – Theoretical High–Energy Physics
Quantum theory and general relativity set the foundations of modern physics, but their unification is one of the pending grand challenges. I address this issue by proposing to explore various phenomena predicted by unified quantum gravity theories in table top experiments.
De oorsprong van het Europese Chinabeeld
Dr. M.A. (Thijs) Weststeijn (m), UvA - Kunstgeschiedenis
In Nederland ontstonden beelden van China die zich ontwikkelden tot gangbare Europese stereotypen. Het project analyseert kunst en literatuur, van het porselein in Rembrandts atelier tot de vergelijking van Spinoza met Confucius. Ook komt het spiegelbeeld aan de orde: hoe zagen Chinezen de Nederlanders?
Leren van softwarefouten
Dr. A. (Andy) Zaidman (m), TUD – Software Engineering
De meeste software bevat fouten. Systematisch leren uit die fouten maakt het mogelijk om op een efficiëntere manier betere software te maken. Dit onderzoek ontwikkelt technieken om die impliciete kennis over software fouten optimaal te benutten.
Smokkelroute naar het brein
Dr. I.S. (Inge) Zuhorn (v), UMCG – Celbiologie
De bloed-hersenbarrière voorkomt dat medicijnen tegen hersenaandoeningen, zoals Alzheimer, in de hersenen terecht komen. In dit project worden nanodeeltjes ontwikkeld die deze barrière kunnen passeren, en waarin de medicijnen worden verpakt. Dit biedt nieuwe mogelijkheden voor effectieve behandeling van hersenziektes.