Vici 2020
Feiten en cijfers ronde 2020
(Toekenning in 2021)
Totaal aantal ingediende aanvragen: 287
Verdeling m/v bij aanvragen: 94 vrouw, 193 man
Aantal toekenningen (honoreringspercentage): 33 (11%)
Verdeling m/v bij honoreringen: 13 vrouw, 20 man
Honoreringspercentage vrouwen: 14%
Honoreringspercentage mannen: 10%
Vici 2020 Ingediende voorstellen
Domein |
Totaal |
Vrouw |
% |
Man |
% |
ENW |
106 |
29 |
27% |
77 |
73% |
SGW |
106 |
45 |
42% |
61 |
58% |
TTW |
31 |
5 |
16% |
26 |
84% |
ZonMw |
44 |
15 |
34% |
29 |
66% |
Totaal |
287 |
94 |
33% |
193 |
67% |
Vici 2020 Gehonoreerde voorstellen
Domein |
Totaal |
% |
Vrouw |
% |
Man |
% |
ENW |
13 |
12% |
5 |
38% |
8 |
62% |
SGW |
10 |
9% |
5 |
50% |
5 |
50% |
TTW |
4 |
13% |
2 |
50% |
2 |
50% |
ZonMw |
6 |
14% |
1 |
17% |
5 |
83% |
Totaal |
33 |
11% |
13 |
39% |
20 |
61% |
ENW = Exacte en Natuurwetenschappen, SGW = Sociale en Geesteswetenschappen, TTW = Toegepaste en Technische Wetenschappen.
Toegekende Vici-premies
-
Gesorteerd op alfabet
B
Eén tussen de Nullen
Prof. dr. B. Barendregt (m), Universiteit Leiden – Culturele Antropologie
Religie en digitalisering voeden speculaties over de toekomst. Waar ze elkaar ontmoeten leidt dit tot interessante experimenten en morele dilemma’s. Nergens komt dit zo scherp naar voren als bij het ontwerp en gebruik van AI in Moslim Zuidoost-Azië. Hoe helpen digitaal religieuze toekomstbeelden ons reflecteren op de huidige digitale transitie?C
Het leren van prosodie voor en na de geboorte
Prof. dr. A. Chen (v), Universiteit Utrecht – Taalonderwijs en taalverwerving
Kinderen hebben bij hun geboorte al kennis van prosodie van hun moedertaal en gedijen daarbij in taal- en communicatieontwikkeling. Hoe kinderen zo vroeg prosodie leren is echter nog onbekend. Dit project leert ons d.m.v. een nieuwe interdisciplinaire aanpak mechanismes die de prosodische ontwikkeling voor en na de geboorte te verklaren en op een positieve manier in te zetten.BugControl: bescherming van natuursteen door bacteriën
Prof. dr. V. (Veerle) Cnudde (v), Universiteit Utrecht – Dept. of Earth Sciences
Natuursteen aanwezig in ons landschap en in onze gebouwen, is continu onderhevig aan verschillende verweringsvormen. De aanwezigheid van vocht is hier meestal de grote boosdoener. In dit project zullen onderzoekers het vochtgedrag in de steen beïnvloeden, door bacteriën op een positieve manier in te zetten.D
Geometrische patroonherkenning in de ruimte van plaats en oriëntatie
Dr. ir. R. (Remco) Duits (m), TU Eindhoven – Applied Differential Geometry
Om computers automatisch ingewikkelde patronen zoals vaatbomen correct te laten detecteren in medische beelden, wordt in dit onderzoek een beeldrepresentatie op plaats en oriëntatie gemaakt, waarin bloedvaten beter gevolgd worden dankzij onze nieuwe geometrische kunstmatige intelligentie theorie en methoden.F
Waarom Zuidoost-Azië en Sub-Sahara Afrika uiteen groeiden
Prof. dr. E.H.P. Frankema (m), Wageningen University and Research – Sociaaleconomische geschiedenis
Zowel Zuidoost-Azië als Sub-Sahara Afrika ondergingen diepe postkoloniale crises, maar ze herstelden hier verschillend van. In Azië nam de armoede snel af, in Afrika niet. Historisch onderzoek onthult de rol van regionale integratie en desintegratie in deze uiteenlopende ontwikkelingspaden en voegt de regionale dimensie toe aan mondiale debatten over armoedebestrijding.Decodering van het menselijke genoom en metagenoom in cardiometabole ziekten
Dr. J. (Jingyuan) Fu (v), UMCG
Duizenden genomen van onze darmbacteriën coderen net als ons DNA de eiwitten die kunnen bijdragen aan het ontstaan van ziekten. In dit project identificeren de onderzoekers variaties in bacteriële genomen en hun interacties met het humane genoom om hun rol bij het individuele risico op cardiometabole ziektes te bepalen.Spontane en overgeërfde mutaties: totaal verschillend of toch zeer vergelijkbaar qua gedrag?
Prof.dr. L.H. Franke – UMCG – Genetica
Veel ziekten hebben een genetische oorzaak, maar kanker wordt vaak door mutaties veroorzaakt die tijdens het leven ontstaan, terwijl andere ziekten worden veroorzaakt door genetische veranderingen die van ouder op kind zijn doorgegeven. Dit project bestudeert met gen netwerken of een overkoepeld principe bestaat dat deze verschillende soorten mutaties verenigt.G
Een programmeerbare quantum simulator
Dr. R. (Rene) Gerritsma (m), Universiteit van Amsterdam – Institute of Physics
Ionen in elektrische velden vormen een van de beste miniatuur quantum computers die we hebben. De uitdaging is om deze groter te maken zonder dat dit ten koste gaat van de controleerbaarheid. De onderzoekers zullen optische tweezers gebruiken om het systeem op te schalen en de interacties te programmeren.Zelfstandig leren verbeteren
Prof. dr. T.A.J.M. van Gog (v), Universiteit Utrecht – Onderwijswetenschappen
Effectief zelfstandig leren, vereist dat leerlingen accuraat kunnen beoordelen wat ze al wel en wat ze nog niet kunnen en dat gebruiken om een geschikte nieuwe studietaak te kiezen. Dat is notoir moeilijk. Onderwijspsychologen onderzoeken waarom dat is en testen methodes om leerlingen te helpen betere keuzes te maken.Natafelen met galzouten
Dr. S.F.J. van de Graaf – AmsterdamUMC - Tytgat Institute for Liver and Intestinal Research
Na een maaltijd geven stoffen uit de lever (galzouten genaamd) een tijdelijk signaal af dat de hoeveelheid cholesterol in het bloed verlaagt, ontstekingen dempt en de vetophoping in de lever vermindert. De onderzoekers willen dit signaal benutten om niet-alcoholische leververvetting te bestrijden.De meest archaïsche oceaan in ons universum
Dr. U. (Umut) Gursoy (m), Universiteit Utrecht - Instituut voor Theoretische Fysica
De snaartheorie suggereert dat golven in een oceaan van quarks en gluonen - de fundamentele bouwstenen van atoomkernen - gerelateerd zijn aan rimpelingen van de horizon van een zwart gat. Onderzoekers zullen deze verbinding gebruiken om te beschrijven hoe energie en lading stroomt in de eerste microseconden van ons universum.H
Cascades van snelle klimaatveranderingen
Dr. A.S. (Anna) von der Heydt (v), Universiteit Utrecht – Instituut voor marien en atmosferisch onderzoek
Het abrupt stilvallen van de warme Golfstroom kan elders abrupte klimaatveranderingen veroorzaken, zoals een intensivering van El Nino of het versneld ontdooien van permafrost-gebieden. Het onderzoeksteam zal de risico's van dergelijk cascade-gedrag in het klimaatsysteem kwantificeren met het doel om gevaarlijke klimaatverandering door opwarming van de aarde te identificeren.J
De Doden Dichtbij
Dr. L. de Jong (v), Rijksuniversiteit Groningen – Oudheid en late oudheid
Met de komst van Rome werden de doden op nieuwe manieren geëtaleerd op de begraafplaatsen van het Nabije Oosten. Dit project onderzoekt hoe de trends in grafschriften, portretten en versierde gedenktekens werden ingepast in de lokale grafgebruiken. Daarmee biedt het nieuwe inzichten in cultuurverandering.Het sequencen van eiwitten, een enkel molecuul per keer, door middel van ultra precieze fluorescente microscopie
Dr. C. (Chirlmin) Joo (m), TU Delft
Het sequencen van eiwitten is van belang voor fundamentele wetenschappen en de geneeskunde, echter is het realiseren van dit doel moeilijk. De hier voorgestelde techniek combineert geavanceerde microscopie, chemie, engineering en biologie, wat het mogelijk maakt om een enkel eiwitmolecuul te sequensen. Deze techniek zal het veld van eiwitonderzoek revolutioneren.K
Stromen, structuur en handel in ondergrondse schimmelnetwerken
Prof. dr. E.T. (Toby) Kiers (v), VU – Department of Ecological Science
Ondergronds wisselen schimmelnetwerken voedingsstoffen uit met plantenwortels. Hoe verwerken ze daarbij chemische en fysieke informatie om hun handelsomgeving te beoordelen? De onderzoekers zullen de netwerkstructuur in kaart brengen en de beweging van voedingsstoffen en elektrische stroom daarop meten/inventariseren. Zo kunnen zij vaststellen hoe schimmels handel drijven in complexe plant-schimmel netwerken.L
Welke rij kiest jouw data?
Prof. dr. J.S.H. (Johan) van Leeuwaarden (m), Tilburg University – Econometrie en Operationele Wetenschappen & TU Eindhoven – Wiskunde en Informatica
De ‘cloud’ bestaat uit een enorm aantal computers. In de supermarkt kies je zelf de kortste rij. Maar welke computer verwerkt jouw data? Wiskundigen ontwikkelen in dit project nieuwe modellen en regels die helpen om snel een korte rij te vinden in de grootschalige cloud-omgeving.Een weefselspecifieke kijk op het suikermetabolisme - de basis voor gerichte therapie
Prof.dr. D.J. Lefeber – RadboudUMC – Neurologie
Suikermetabolisme is essentieel in ons hele lichaam. Toch verlopen de processen in verschillende weefsels anders. Waarom is dat zo? De onderzoekers zullen het volledige suikermetabolisme bestuderen in spier- en hersenmodellen van kinderen die ziek zijn door een fout in dit proces. Met de uitkomsten kunnen we hen beter behandelen.M
Verantwoord gebruik van neurotechnologie voor een veiliger samenleving
Prof. dr. G. Meynen (m), Universiteit Utrecht – Strafrecht en criminologie
Misdrijven brengen de maatschappij veel schade toe. Neurotechnologie zou kunnen helpen recidive te verminderen en de maatschappij veiliger te maken. Maar deze technieken – waarbij hersenen van veroordeelden zelfs zouden kunnen worden veranderd – brengen aanzienlijke risico's met zich mee, bijvoorbeeld voor iemands lichamelijke integriteit. Hoe kunnen ze verantwoord worden toegepast?3D-MENTOR: Een universiteit voor cellen
Prof. Dr. L. Moroni, Universiteit Maastricht
Door de technologische vooruitgang van de huidige maatschappij worden we ouder, maar de hoeveelheid ongelukken en ziekten neemt ook toe. De onderzoeker heeft ten doel om medische implantaten te ontwikkelen waarin cellen gehuisvest en ter plekke getraind worden, alsof ze aan een universiteit studeren, om beschadigingen van bot en kraakbeen te regenereren.N
Leren groente lekker te vinden
Prof. C. Nederkoorn (v), Maastricht University – Ontwikkelingspsychologie
Kinderen kunnen koppig eten weigeren, soms zonder het ooit geproefd te hebben. Waarop baseren ze hun weigering? Welke rol spelen processen zoals waarneming, verwachting en angst voor een vieze smaak? En kan je deze processen ook veranderen en daardoor kinderen leren groenten lekker te vinden?Effect van fructose op darmbacterie samenstelling en insuline resistentie bij obese mensen van verschillende etnische afkomst.
Prof.dr. M. Nieuwdorp – AmsterdamUMC – Afdeling Interne Geneeskunde
Het levenslange risico op suikerziekte verschilt aanzienlijk tussen Nederlanders van verschillende etnische achtergrond. De onderzoekers gaan ontrafelen of andere wisselwerking tussen fructose spijsvertering en darmbacteriesamenstelling een effect heeft op de mate van insuline resistentie bij obese patiënten van verschillende etnische achtergrond en of behandeling met specifieke bacteriestammen een oplossing biedt.R
Change-Ability voor een snel veranderende wereld
Prof. dr. E.D.W. Rietveld, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam UMC (locatie AMC), Filosofie, overig Klimaatverandering, sociale cohesie en de pandemie vragen om collectieve gedragsverandering, ze vragen om wat ik “Change-Ability” noem. Dit filosofische onderzoek gebruikt inzichten in de rol die de omgeving speelt bij alledaags handelen om gedragsverandering van samenlevingen te begrijpen. Wij bestuderen materiële interventies van experimentele architecten die de openheid van mensen voor verrassende veranderingsmogelijkheden vergroten.Ik hoor u niet | kunt u de vraag herhalen in gebarentaal alstublieft?
Dr. F. Roelofsen (m), Universiteit van Amsterdam – Semantiek en taalfilosofie
De taalbarrière tussen dove en horende mensen belemmert goede communicatie en leidt tot sociale ongelijkheid en uitsluiting. De onderzoekers bestuderen de vorm en interpretatie van vragen in gebarentalen, en gebruiken de verkregen inzichten om een automatisch vertaalsysteem en trainingen voor gebarentolken te ontwikkelen.Wat houdt de chromosomen uit elkaar binnen de cel?
Dr. B.D. (Benjamin) Rowland (m), NKI
Een cel wordt vaak vergeleken met een bord spaghetti, waarbij ieder chromosoom een sliert pasta voorstelt. Vreemd genoeg lopen de chromosomen niet door elkaar heen, maar blijft elk chromosoom binnen een eigen stukje van de cel. Wat houdt de chromosomen eigenlijk uit elkaar? En wat is het nut hiervan?De evolutie in ons
Prof.dr. C.A. Russell – AmsterdamUMC – Medical Microbiology
We krijgen herhaaldelijk griep omdat influenzavirussen evolueren om aan onze afweerreactie te ontsnappen. Tegelijkertijd evolueert ons afweersysteem bij elke infectie om de nieuwe virusvariant aan te vallen. Dit onderzoek gebruikt nieuwe benaderingen om te karakteriseren hoe ons afweersysteem verandert na elke influenzavirus infectie en hoe deze veranderingen de virusevolutie beïnvloeden.S
Kansen en uitdagingen in begrijpend lezen van digitale teksten
Prof. E. Segers (v), Radboud Universiteit – Onderwijswetenschappen
Voor jongeren is lezen van verschillende digitale bronnen de norm geworden. Zijn kinderen “digital natives”, voor wie dit probleemloos gaat, of kunnen ze hun aandacht niet meer richten, waardoor ze niet tot diep tekstbegrip komen? Wetenschappers gaan onderzoeken hoe dat precies zit en ontwikkelen effectieve lesmaterialen voor digitaal begrijpend lezen.Op weg naar duurzame productieroutes van fosfor
Dr. J.C. (Chris) Slootweg (m), Universiteit van Amsterdam – Van ’t Hoff Institute for Molecular SciencesFosforverbindingen zijn essentieel voor het leven op aarde en spelen een prominente rol in onze moderne samenleving, maar hun huidige productieroutes zijn niet duurzaam. Dit project zal bijdragen aan het creëren van hoogwaardige producten met behulp van nieuwe, efficiënte methoden waarbij afval als grondstof gebruikt wordt.T
Groene logica: het ontcijferen van keuzes van planten in hun zoektocht naar voedsel
Prof. dr. K.H.W.J (Kirsten) ten Tusscher (v), Universiteit Utrecht – Institute for Biodynamics and Biocomplexity
Planten breiden hun wortelstelsel uit in een voortdurende zoektocht naar voedingsstoffen. Biologen onderzoeken hoe planten “beslissen” waar en hoeveel ze investeren in wortelgroei. Met experimenten en modellen bepalen ze hoe planten informatie over aanwezigheid van voedingsstoffen, hun interne voedselbehoefte, en beschikbare energie voor wortelgroei gebruiken om tot groeibeslissingen te komen.V
Het epitranscriptoom lezen
Prof. dr. M. (Michiel) Vermeulen (m), Radboud Universiteit – Dept. Mol. Biol.
Recentelijk is het duidelijk geworden dat modificaties van RNA moleculen een belangrijke rol spelen bij gen expressie regulatie. In dit project worden de moleculaire mechanismen die hieraan ten grondslag liggen in detail bestudeerd tijdens bloedcel differentiatie. Verder wordt er onderzocht hoe afwijkende RNA modificatiepatronen bijdragen aan het ontstaan van leukemie.Biomaterialen voor het 3D-printen van smalle nierbuisjes
Prof. Dr. Ir. T. Vermonden, Universiteit Utrecht
De nieren bestaan uit hele smalle buisjes die afvalstoffen verwijderen via de urine. In dit project worden materialen ontwikkeld om nierbuisjes te maken met dezelfde diameter als menselijke nierbuisjes. Daarvoor wordt 3D-printen toegepast met nieuwe materialen die kunnen krimpen tot de gewenste afmeting.W
Naïeve T-lymfocyten zijn niet zo naïef als ze lijken
Dr. F. van Wijk – UMC Utrecht - Center for Translational Immunology (CTI)
Naïeve T-lymfocyten zijn cellen van het afweersysteem die lang werden gezien als rustende cellen, zonder functie en verschillen. In mijn onderzoek gaan we met een nieuwe blik naar deze cellen kijken en onderzoeken we de rol die ze mogelijk spelen bij ontsteking, veroudering en stamceltransplantatieZ
Medicijn naar het brein
Dr. I.S. Zuhorn, Rijksuniversiteit Groningen, Universitair Medisch Centrum Groningen
Hersentumoren zijn slecht behandelbaar, doordat medicijnen moeilijk in de hersenen doordringen. Het gebruik van nanodeeltjes biedt mogelijk een oplossing, maar vereist een verandering in de vorm en grootte van de nanodeeltjes ná toediening in de patiënt. Hiertoe worden in dit onderzoek nanodeeltjes gemaakt die in de patiënt van gedaante verwisselen.Het klopt! De hartslag als informatiebron over de gezondheid van onze hersenen.
Dr. ir. J.J.M. Zwanenburg, UMC Utrecht
Hartslag en ademhaling voorzien onze hersenen niet alleen van zuurstof, maar geven ook een kloppende beweging aan het hersenweefsel waardoor afvalstoffen worden afgevoerd. Dit onderzoeksvoorstel combineert nieuwe MRI technieken met uitgebreide computermodellen om uit deze kloppende beweging belangrijke eigenschappen van het hersenweefsel, de bloedvaten en het afvaltransport te bepalen.
-
Gesorteerd op NWO-domein
- Exacte en Natuurwetenschappen (ENW)
- Sociale en Geesteswetenschappen (SGW)
- Toegepaste en Technische Wetenschappen (TTW)
- ZonMw
Exacte en Natuurwetenschappen
Groene logica: het ontcijferen van keuzes van planten in hun zoektocht naar voedsel
Prof. dr. K.H.W.J (Kirsten) ten Tusscher (v), Universiteit Utrecht – Institute for Biodynamics and Biocomplexity
Planten breiden hun wortelstelsel uit in een voortdurende zoektocht naar voedingsstoffen. Biologen onderzoeken hoe planten “beslissen” waar en hoeveel ze investeren in wortelgroei. Met experimenten en modellen bepalen ze hoe planten informatie over aanwezigheid van voedingsstoffen, hun interne voedselbehoefte, en beschikbare energie voor wortelgroei gebruiken om tot groeibeslissingen te komen.Stromen, structuur en handel in ondergrondse schimmelnetwerken
Prof. dr. E.T. (Toby) Kiers (v), VU – Department of Ecological Science
Ondergronds wisselen schimmelnetwerken voedingsstoffen uit met plantenwortels. Hoe verwerken ze daarbij chemische en fysieke informatie om hun handelsomgeving te beoordelen? De onderzoekers zullen de netwerkstructuur in kaart brengen en de beweging van voedingsstoffen en elektrische stroom daarop meten/inventariseren. Zo kunnen zij vaststellen hoe schimmels handel drijven in complexe plant-schimmel netwerken.Het epitranscriptoom lezen
Prof. dr. M. (Michiel) Vermeulen (m), Radboud Universiteit – Dept. Mol. Biol.
Recentelijk is het duidelijk geworden dat modificaties van RNA moleculen een belangrijke rol spelen bij gen expressie regulatie. In dit project worden de moleculaire mechanismen die hieraan ten grondslag liggen in detail bestudeerd tijdens bloedcel differentiatie. Verder wordt er onderzocht hoe afwijkende RNA modificatiepatronen bijdragen aan het ontstaan van leukemie.Het sequencen van eiwitten, een enkel molecuul per keer, door middel van ultra precieze fluorescente microscopie
Dr. C. (Chirlmin) Joo (m), TU Delft
Het sequencen van eiwitten is van belang voor fundamentele wetenschappen en de geneeskunde, echter is het realiseren van dit doel moeilijk. De hier voorgestelde techniek combineert geavanceerde microscopie, chemie, engineering en biologie, wat het mogelijk maakt om een enkel eiwitmolecuul te sequensen. Deze techniek zal het veld van eiwitonderzoek revolutioneren.Decodering van het menselijke genoom en metagenoom in cardiometabole ziekten
Dr. J. (Jingyuan) Fu (v), UMCG
Duizenden genomen van onze darmbacteriën coderen net als ons DNA de eiwitten die kunnen bijdragen aan het ontstaan van ziekten. In dit project identificeren de onderzoekers variaties in bacteriële genomen en hun interacties met het humane genoom om hun rol bij het individuele risico op cardiometabole ziektes te bepalen.Geometrische patroonherkenning in de ruimte van plaats en oriëntatie
Dr. ir. R. (Remco) Duits (m), TU Eindhoven – Applied Differential Geometry
Om computers automatisch ingewikkelde patronen zoals vaatbomen correct te laten detecteren in medische beelden, wordt in dit onderzoek een beeldrepresentatie op plaats en oriëntatie gemaakt, waarin bloedvaten beter gevolgd worden dankzij onze nieuwe geometrische kunstmatige intelligentie theorie en methoden.Een programmeerbare quantum simulator
Dr. R. (Rene) Gerritsma (m), Universiteit van Amsterdam – Institute of Physics
Ionen in elektrische velden vormen een van de beste miniatuur quantum computers die we hebben. De uitdaging is om deze groter te maken zonder dat dit ten koste gaat van de controleerbaarheid. De onderzoekers zullen optische tweezers gebruiken om het systeem op te schalen en de interacties te programmeren.Welke rij kiest jouw data?
Prof. dr. J.S.H. (Johan) van Leeuwaarden (m), Tilburg University – Econometrie en Operationele Wetenschappen & TU Eindhoven – Wiskunde en Informatica
De ‘cloud’ bestaat uit een enorm aantal computers. In de supermarkt kies je zelf de kortste rij. Maar welke computer verwerkt jouw data? Wiskundigen ontwikkelen in dit project nieuwe modellen en regels die helpen om snel een korte rij te vinden in de grootschalige cloud-omgeving.Op weg naar duurzame productieroutes van fosfor
Dr. J.C. (Chris) Slootweg (m), Universiteit van Amsterdam – Van ’t Hoff Institute for Molecular SciencesFosforverbindingen zijn essentieel voor het leven op aarde en spelen een prominente rol in onze moderne samenleving, maar hun huidige productieroutes zijn niet duurzaam. Dit project zal bijdragen aan het creëren van hoogwaardige producten met behulp van nieuwe, efficiënte methoden waarbij afval als grondstof gebruikt wordt.BugControl: bescherming van natuursteen door bacteriën
Prof. dr. V. (Veerle) Cnudde (v), Universiteit Utrecht – Dept. of Earth Sciences
Natuursteen aanwezig in ons landschap en in onze gebouwen, is continu onderhevig aan verschillende verweringsvormen. De aanwezigheid van vocht is hier meestal de grote boosdoener. In dit project zullen onderzoekers het vochtgedrag in de steen beïnvloeden, door bacteriën op een positieve manier in te zetten.Cascades van snelle klimaatveranderingen
Dr. A.S. (Anna) von der Heydt (v), Universiteit Utrecht – Instituut voor marien en atmosferisch onderzoek. Het abrupt stilvallen van de warme Golfstroom kan elders abrupte klimaatveranderingen veroorzaken, zoals een intensivering van El Nino of het versneld ontdooien van permafrost-gebieden. Het onderzoeksteam zal de risico's van dergelijk cascade-gedrag in het klimaatsysteem kwantificeren met het doel om gevaarlijke klimaatverandering door opwarming van de aarde te identificeren.Wat houdt de chromosomen uit elkaar binnen de cel?
Dr. B.D. (Benjamin) Rowland (m), NKI
Een cel wordt vaak vergeleken met een bord spaghetti, waarbij ieder chromosoom een sliert pasta voorstelt. Vreemd genoeg lopen de chromosomen niet door elkaar heen, maar blijft elk chromosoom binnen een eigen stukje van de cel. Wat houdt de chromosomen eigenlijk uit elkaar? En wat is het nut hiervan?De meest archaïsche oceaan in ons universum
Dr. U. (Umut) Gursoy (m), Universiteit Utrecht - Instituut voor Theoretische Fysica
De snaartheorie suggereert dat golven in een oceaan van quarks en gluonen - de fundamentele bouwstenen van atoomkernen - gerelateerd zijn aan rimpelingen van de horizon van een zwart gat. Onderzoekers zullen deze verbinding gebruiken om te beschrijven hoe energie en lading stroomt in de eerste microseconden van ons universum.Sociale en Geesteswetenschappen
Eén tussen de Nullen
Prof. dr. B. Barendregt (m), Universiteit Leiden – Culturele Antropologie
Religie en digitalisering voeden speculaties over de toekomst. Waar ze elkaar ontmoeten leidt dit tot interessante experimenten en morele dilemma’s. Nergens komt dit zo scherp naar voren als bij het ontwerp en gebruik van AI in Moslim Zuidoost-Azië. Hoe helpen digitaal religieuze toekomstbeelden ons reflecteren op de huidige digitale transitie?Het leren van prosodie voor en na de geboorte
Prof. dr. A. Chen (v), Universiteit Utrecht – Taalonderwijs en taalverwerving
Kinderen hebben bij hun geboorte al kennis van prosodie van hun moedertaal en gedijen daarbij in taal- en communicatieontwikkeling. Hoe kinderen zo vroeg prosodie leren is echter nog onbekend. Dit project leert ons d.m.v. een nieuwe interdisciplinaire aanpak mechanismes die de prosodische ontwikkeling voor en na de geboorte verklaren.Waarom Zuidoost-Azië en Sub-Sahara Afrika uiteen groeiden
Prof. dr. E.H.P. Frankema (m), Wageningen University and Research – Sociaaleconomische geschiedenis
Zowel Zuidoost-Azië als Sub-Sahara Afrika ondergingen diepe postkoloniale crises, maar ze herstelden hier verschillend van. In Azië nam de armoede snel af, in Afrika niet. Historisch onderzoek onthult de rol van regionale integratie en desintegratie in deze uiteenlopende ontwikkelingspaden en voegt de regionale dimensie toe aan mondiale debatten over armoedebestrijding.Zelfstandig leren verbeteren
Prof. dr. T.A.J.M. van Gog (v), Universiteit Utrecht – Onderwijswetenschappen
Effectief zelfstandig leren, vereist dat leerlingen accuraat kunnen beoordelen wat ze al wel en wat ze nog niet kunnen en dat gebruiken om een geschikte nieuwe studietaak te kiezen. Dat is notoir moeilijk. Onderwijspsychologen onderzoeken waarom dat is en testen methodes om leerlingen te helpen betere keuzes te maken.De Doden Dichtbij
Dr. L. de Jong (v), Rijksuniversiteit Groningen – Oudheid en late oudheid
Met de komst van Rome werden de doden op nieuwe manieren geëtaleerd op de begraafplaatsen van het Nabije Oosten. Dit project onderzoekt hoe de trends in grafschriften, portretten en versierde gedenktekens werden ingepast in de lokale grafgebruiken. Daarmee biedt het nieuwe inzichten in cultuurverandering.Verantwoord gebruik van neurotechnologie voor een veiliger samenleving
Prof. dr. G. Meynen (m), Universiteit Utrecht – Strafrecht en criminologie
Misdrijven brengen de maatschappij veel schade toe. Neurotechnologie zou kunnen helpen recidive te verminderen en de maatschappij veiliger te maken. Maar deze technieken – waarbij hersenen van veroordeelden zelfs zouden kunnen worden veranderd – brengen aanzienlijke risico's met zich mee, bijvoorbeeld voor iemands lichamelijke integriteit. Hoe kunnen ze verantwoord worden toegepast?Leren groente lekker te vinden
Prof. C. Nederkoorn (v), Maastricht University – Ontwikkelingspsychologie
Kinderen kunnen koppig eten weigeren, soms zonder het ooit geproefd te hebben. Waarop baseren ze hun weigering? Welke rol spelen processen zoals waarneming, verwachting en angst voor een vieze smaak? En kan je deze processen ook veranderen en daardoor kinderen leren groenten lekker te vinden?Change-Ability voor een snel veranderende wereld
Prof. dr. E.D.W. Rietveld, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam UMC (locatie AMC), Filosofie, overig Klimaatverandering, sociale cohesie en de pandemie vragen om collectieve gedragsverandering, ze vragen om wat ik “Change-Ability” noem. Dit filosofische onderzoek gebruikt inzichten in de rol die de omgeving speelt bij alledaags handelen om gedragsverandering van samenlevingen te begrijpen. Wij bestuderen materiële interventies van experimentele architecten die de openheid van mensen voor verrassende veranderingsmogelijkheden vergroten.Ik hoor u niet | kunt u de vraag herhalen in gebarentaal alstublieft?
Dr. F. Roelofsen (m), Universiteit van Amsterdam – Semantiek en taalfilosofie
De taalbarrière tussen dove en horende mensen belemmert goede communicatie en leidt tot sociale ongelijkheid en uitsluiting. De onderzoekers bestuderen de vorm en interpretatie van vragen in gebarentalen, en gebruiken de verkregen inzichten om een automatisch vertaalsysteem en trainingen voor gebarentolken te ontwikkelen.Kansen en uitdagingen in begrijpend lezen van digitale teksten
Prof. E. Segers (v), Radboud Universiteit – Onderwijswetenschappen
Voor jongeren is lezen van verschillende digitale bronnen de norm geworden. Zijn kinderen “digital natives”, voor wie dit probleemloos gaat, of kunnen ze hun aandacht niet meer richten, waardoor ze niet tot diep tekstbegrip komen? Wetenschappers gaan onderzoeken hoe dat precies zit en ontwikkelen effectieve lesmaterialen voor digitaal begrijpend lezen.Toegepaste en Technische Wetenschappen
Biomaterialen voor het 3D-printen van smalle nierbuisjes
Prof. Dr. Ir. T. Vermonden, Universiteit Utrecht
De nieren bestaan uit hele smalle buisjes die afvalstoffen verwijderen via de urine. In dit project worden materialen ontwikkeld om nierbuisjes te maken met dezelfde diameter als menselijke nierbuisjes. Daarvoor wordt 3D-printen toegepast met nieuwe materialen die kunnen krimpen tot de gewenste afmeting.Het klopt! De hartslag als informatiebron over de gezondheid van onze hersenen.
Dr. ir. J.J.M. Zwanenburg, UMC Utrecht
Hartslag en ademhaling voorzien onze hersenen niet alleen van zuurstof, maar geven ook een kloppende beweging aan het hersenweefsel waardoor afvalstoffen worden afgevoerd. Dit onderzoeksvoorstel combineert nieuwe MRI technieken met uitgebreide computermodellen om uit deze kloppende beweging belangrijke eigenschappen van het hersenweefsel, de bloedvaten en het afvaltransport te bepalen.3D-MENTOR: Een universiteit voor cellen
Prof. Dr. L. Moroni, Universiteit Maastricht
Door de technologische vooruitgang van de huidige maatschappij worden we ouder, maar de hoeveelheid ongelukken en ziekten neemt ook toe. De onderzoeker heeft ten doel om medische implantaten te ontwikkelen waarin cellen gehuisvest en ter plekke getraind worden, alsof ze aan een universiteit studeren, om beschadigingen van bot en kraakbeen te regenereren.Medicijn naar het brein
Dr. I.S. Zuhorn, Rijksuniversiteit Groningen, Universitair Medisch Centrum Groningen
Hersentumoren zijn slecht behandelbaar, doordat medicijnen moeilijk in de hersenen doordringen. Het gebruik van nanodeeltjes biedt mogelijk een oplossing, maar vereist een verandering in de vorm en grootte van de nanodeeltjes ná toediening in de patiënt. Hiertoe worden in dit onderzoek nanodeeltjes gemaakt die in de patiënt van gedaante verwisselen.ZonMw
Spontane en overgeërfde mutaties: totaal verschillend of toch zeer vergelijkbaar qua gedrag?
Prof.dr. L.H. Franke – UMCG – Genetica
Veel ziekten hebben een genetische oorzaak, maar kanker wordt vaak door mutaties veroorzaakt die tijdens het leven ontstaan, terwijl andere ziekten worden veroorzaakt door genetische veranderingen die van ouder op kind zijn doorgegeven. Dit project bestudeert met gen netwerken of een overkoepeld principe bestaat dat deze verschillende soorten mutaties verenigt.Een weefselspecifieke kijk op het suikermetabolisme - de basis voor gerichte therapie
Prof.dr. D.J. Lefeber – RadboudUMC – Neurologie
Suikermetabolisme is essentieel in ons hele lichaam. Toch verlopen de processen in verschillende weefsels anders. Waarom is dat zo? De onderzoekers zullen het volledige suikermetabolisme bestuderen in spier- en hersenmodellen van kinderen die ziek zijn door een fout in dit proces. Met de uitkomsten kunnen we hen beter behandelen.Effect van fructose op darmbacterie samenstelling en insuline resistentie bij obese mensen van verschillende etnische afkomst
Prof.dr. M. Nieuwdorp – AmsterdamUMC – Afdeling Interne Geneeskunde
Het levenslange risico op suikerziekte verschilt aanzienlijk tussen Nederlanders van verschillende etnische achtergrond. De onderzoekers gaan ontrafelen of andere wisselwerking tussen fructose spijsvertering en darmbacteriesamenstelling een effect heeft op de mate van insuline resistentie bij obese patiënten van verschillende etnische achtergrond en of behandeling met specifieke bacteriestammen een oplossing biedt.De evolutie in ons
Prof.dr. C.A. Russell – AmsterdamUMC – Medical Microbiology
We krijgen herhaaldelijk griep omdat influenzavirussen evolueren om aan onze afweerreactie te ontsnappen. Tegelijkertijd evolueert ons afweersysteem bij elke infectie om de nieuwe virusvariant aan te vallen. Dit onderzoek gebruikt nieuwe benaderingen om te karakteriseren hoe ons afweersysteem verandert na elke influenzavirus infectie en hoe deze veranderingen de virusevolutie beïnvloeden.Natafelen met galzouten
Dr. S.F.J. van de Graaf – AmsterdamUMC - Tytgat Institute for Liver and Intestinal Research
Na een maaltijd geven stoffen uit de lever (galzouten genaamd) een tijdelijk signaal af dat de hoeveelheid cholesterol in het bloed verlaagt, ontstekingen dempt en de vetophoping in de lever vermindert. De onderzoekers willen dit signaal benutten om niet-alcoholische leververvetting te bestrijden.Naïeve T-lymfocyten zijn niet zo naïef als ze lijken
Dr. F. van Wijk – UMC Utrecht - Center for Translational Immunology (CTI)
Naïeve T-lymfocyten zijn cellen van het afweersysteem die lang werden gezien als rustende cellen, zonder functie en verschillen. In mijn onderzoek gaan we met een nieuwe blik naar deze cellen kijken en onderzoeken we de rol die ze mogelijk spelen bij ontsteking, veroudering en stamceltransplantatie.