Vici 2014
Feiten en cijfers
Totaal aantal (ontvankelijke) aanvragers: 216
Verdeling m/v bij aanvragers: 69 vrouw, 147 man
Aantal toekenningen (honoreringspercentage): 36 (17%)
Honoreringspercentage vrouwen: 10 (14%)
Honoreringspercentage mannen: 26 (18%)
-
Aard- en Levenswetenschappen
Darwinian agriculture: guided by an ancient farming mutualism
Dr. D.K. (Duur) Aanen (m), WUR - Genetics
De vraag hoe een boer de totale opbrengst van zijn gewassen of vee kan maximaliseren is geen triviale: per individu produceren hoge appelbomen meer appels dan lage, maar per hectare produceren lage de meeste appels. Ik onderzoek deze vraag met de miljoenen jaren oude landbouwsymbiose tussen schimmels en termieten.Living legacies: Influence of plant-mediated changes in soil communities on aboveground plant-insect interactions
Dr. T.M. (Martijn) Bezemer (m), NIOO-KNAW – Ecologie
Planten hebben een grote invloed op het bodemleven. Veranderingen in het bodemleven veroorzaakt door een plant kunnen blijven bestaan als de plant zelf verdwenen is. Onderzocht wordt hoe dergelijke nalatenschappen van planten in bodem andere planten en insecten beïnvloeden en hoe deze bodemeffecten ingezet kunnen worden om ecosystemen te herstellen.Guiding the guides of nervous system wiring
Prof. dr. R.J. (Jeroen) Pasterkamp (m), UMC Utrecht - Histology, cell biology
Onze hersenen bevatten 100 miljard zenuwcellen die elk ongeveer duizend verbindingen maken. Deze verbindingen worden aangelegd tijdens de embryonale ontwikkeling volgens een ‘wegenkaart’ die bestaat uit een code van eiwitten. Dit project onderzoekt hoe zo’n honderd eiwitten een kaart vormen die de aanleg van biljoenen zenuwvezelverbindingen reguleert.A prison for the mind: Limiting neuronal plasticity involving the extracellular matrix
Dr. S. (Sabine) Spijker (v), VU Amsterdam - Geneeskunde
Adaptatie en plasticiteit van het brein is essentieel voor adequaat leren en aanpassingen in emotionele processen. De onderzoekers bestuderen een nieuw mechanisme waardoor hersencellen ingekapseld worden en niet meer in staat zijn te reageren op prikkels in de omgeving, hetgeen leidt tot geheugen- en emotionele problemen.DNA damage and plant immunity; an ancient link, a novel paradigm. Elucidating the activity of NLR-type immune receptors in the plant nucleus.
Dr. ing. F.L.W. (Frank) Takken (m), UvA - Life sciences
Planten zijn de belangrijkste voedingsbron voor mens en dier. Ondanks het geavanceerde immuunsysteem van planten gaat wereldwijd 35% van de potentiële opbrengst verloren aan ziektes. Onderzoekers willen begrijpen hoe planten hun verdediging activeren als ze ziekteverwekkers waarnemen. Met deze kennis kunnen we planten beter beschermen tegen ziekteverwekkers.Cellular change management: how cells adapt to dynamic and uncertain conditions
Prof. dr. B. (Bas) Teusink (m), VU Amsterdam – Levenswetenschappen
Cellen hebben vaak te maken met plotseling wisselende omstandigheden. Bovendien zijn het aantal componenten in een cel, zoals eiwitten of RNA moleculen, per cel toevallig net iets anders. In dit project worden de regelsystemen van de stofwisseling in gist bestudeerd die leiden tot robuuste aanpassingen in zo’n onzekere wereld.The biochemical and evolutionary basis of specificity in plant hormone responses
Prof. dr. D. (Dolf) Weijers (m), WUR - Plant Science
Het hormoon auxine stuurt een groot aantal verschillende groeiprocessen aan, en is daardoor bepalend voor de ontwikkeling van planten. Door de structuur, werkwijze en evolutie van een familie van gen-schakelaars te bestuderen, zullen de onderzoekers proberen te achterhalen hoe die multifunctionaliteit werkt en tot stand is gekomen. -
Chemische Wetenschappen
Synthetic Supramolecular Signalling Systems
Prof. dr. ir. L. (Lucas) Brunsveld (m), TU/e - Organische chemie
Het zelf maken van componenten van de cel door combinatie van synthetische materialen en biomoleculen geeft inzicht in de moleculaire complexiteit van het leven en vergroot de functionaliteit van de biologie waardoor nieuwe toepassingen, bijvoorbeeld in de moleculaire diagnostiek, in zicht komen.BioAqua: Water as cosubstrate for biocatalytic redox reactions
Dr. F. (Frank) Hollmann (m), TU Delft – Katalyse
Een van de grootste uitdagingen van de 21ste eeuw voor de chemische wetenschap is het transformeren van onze huidige chemische industrie naar een duurzame industrie. Door BioAqua zullen licht en water gebruikt worden als bron voor chemische reacties in plaats van kostbare grondstoffen.Understanding membrane fusion at the molecular level using a biomimetic model system
Dr. A. (Alexander) Kros (m), UL - Chemistry
Voor levende cellen is het transport van moleculen van cruciaal belang, maar ook zeer complex. Uitgaande van een eigen ontwikkeld biomimetisch modelsysteem wordt het gecontroleerde transport van in- en uitgaande moleculen op moleculair niveau bestudeerd. Deze kennis kan toegepast worden om bijvoorbeeld medicijnen op de juiste plaats af te geven. -
Exacte Wetenschappen
Galactic Archaeology in the Gaia era: Discovery and characterization of fossil records to uncover the history and distribution of mass of the Milky Way
Prof. dr. A. (Amina) Helmi (v), RUG - Astronomy, astrophysics
Dankzij de recentelijk gelanceerde Europese Gaia satelliet kunnen we de komende 5 jaar de vormingsgeschiedenis van de Melkweg ontrafelen. Gaia stelt ons in staat de resten van de bouwstenen van ons sterrenstelsel te vinden, zodat we kunnen reconstrueren hoe deze is gevormd en wat in detail de massaverdeling is.How do galaxies regulate their growth?
Prof. dr. J. (Joop) Schaye (m), UL - Astronomy, astrophysics
Sterrenstelsels groeien door de inval van gas uit hun omgeving. Ze reguleren hun groei waarschijnlijk doordat jonge sterren en zwarte gaten veel van het gas via enorme schokgolven weer terug de intergalactische ruimte inblazen. Wij zullen deze slecht begrepen processen bestuderen met behulp van zowel waarnemingen als computersimulaties.Rare Events: Asymptotics, Algorithms, Applications
Prof. dr. A.P. (Bert) Zwart (m), CWI - Waarschijnlijkheidsrekening
Zeldzame gebeurtenissen zoals een financiële crisis, een overstroming, of een storing in een elektriciteitsnetwerk kunnen enorme impact hebben op onze samenleving. Om ons hier beter tegen te wapenen ontwikkelt dit onderzoek wiskundige technieken die inzicht geven in de totstandkoming en frequentie, alsmede het voorkomen en mitigeren van dit soort gebeurtenissen. -
Geesteswetenschappen
Lost in Translation - Found in Meaning
Prof. dr. J. (Johan) Bos (m), RUG - Computational linguistics and philology
Goed vertalen is een lastige klus. De betekenis moet zo goed mogelijk worden overgebracht, maar een letterlijke vertaling levert vaak onnatuurlijke constructies op. Soms kan een subtiele verandering in betekenis juist een mooiere vertaling opleveren. Hoe dit precies werkt, gaan computerlinguïsten uitzoeken door grote verzamelingen vertaalde teksten automatisch te analyseren.Economies of Destruction. The emergence of metalwork deposition during the Bronze Age in Northwest Europe, c. 2300-1500 BC.
Dr. D.R. (David) Fontijn (m), UL - Archaeology and Prehistory
In de prehistorie werden objecten die van grote waarde waren vreemd genoeg op grote schaal vernietigd en in het landschap begraven. Archeologen onderzoeken waarom mensen dit deden en reconstrueren hoe er in Noordwest-Europa tussen 2300-1500 v. Chr. een hele ‘economie van vernietiging’ ontstond.The Dynamics of Inclusive Finance in the Netherlands, 1750-1970
Prof. dr. O.C. (Oscar) Gelderblom (m), UU - Social and economic history
Samenlevingen zijn beter af als bedrijven tegen lage kosten kunnen betalen, lenen, sparen en verzekeren. Dat is minder makkelijk dan het lijkt. We onderzoeken het financieringsgedrag van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf sinds 1750 om te bepalen hoe banken, overheden en ondernemers zelf daaraan bijdroegen.Giving cognition a hand: Linking spatial cognition to linguistic expression in native and late learners of sign language and bimodal bilinguals
Prof. dr. H.A. (Asli) Özyürek (v), RUN CLS – Linguistics
Denken en spreken over ruimte zijn basaal voor onze dagelijkse communicatie. Vergeleken met gesproken talen wordt ruimte in gebarentalen iconisch gecodeerd door de visuele articulatoren. Dit project onderzoekt of dit aspect van gebarentaal de ruimtelijke cognitie van gebarentaalgebruikers anders beïnvloedt dan die van gebruikers van gesproken taal. -
Maatschappij- en Gedragswetenschappen
The cost of cognitive doping. From dopamine to cognitive control via dynamic neural coding
Prof. dr. R. (Roshan) Cools (v), Radboud UMC – Psychonomics and Cognitive Psychology
Onze samenleving doet aan ‘mensverbetering’. We zien een toename in het gebruik van dopamine--‐verhogende middelen zoals Ritalin, ook door gezonde mensen. De gevolgen daarvan zijn onduidelijk. Dit project onderzoekt de baten en risico’s van dopamine voor hersenfuncties die van belang zijn voor optimale prestatie en creatief denken.The neural signature of self-concept development in adolescence
Prof. dr. E.A.M. (Eveline) Crone (v), UL - Ontwikkelingspsychologie
Adolescenten hebben een veranderend zelfbeeld en zijn daardoor extra gevoelig voor andermans mening. Dit kan hun vorming in de maatschappij soms belemmeren. Nieuwe inzichten uit hersenonderzoek laten zien dat verschillende aspecten van het zelfbeeld in het brein aanwijsbaar zijn. We onderzoeken hoe deze hersengebieden zich ontwikkelen in adolescenten.The Genealogy of Novelty: An evolutionary explanation of breakthrough inventions in science, technology, and the arts
Prof. dr. K. (Koen) Frenken (m), UU - Geography
Dit project doet onderzoek naar doorbraken in wetenschap, technologie en de kunsten. De centrale vraag is of mensen die in hun leven door heel verschillende personen zijn beïnvloed, ook het meest creatief zijn. Dit wordt getest met databestanden van wetenschappelijke publicaties, octrooien, nieuwe bedrijven, technische artefacten, en professionele carrières.When disasters meet conflict. Disaster response of humanitarian aid and local state and non-state institutions in different conflict scenarios.
Prof. dr. ir. D.J.M. (Dorothea) Hilhorst (v), RUG - Development Studies
Natuurrampen én conflict. Wat gebeurt er als er een natuurramp optreedt in een conflictgebied? Wat doet de overheid, hoe functioneren instituties en hoe gaan verschillende hulporganisaties hiermee om? Hoe voorkomen ze dat het conflict erger wordt? Dit wordt onderzocht in negen landen die kampen met natuurrampen én verschillende soorten conflict.Mondiale Waardeketens: een nieuw perspectief op wereldwijde handel, banen en inkomensongelijkheid
Prof. dr. M.P. (Marcel) Timmer (m), RUG - Macroeconomics
Een Ipad wordt ontwikkeld in de U.S., maar geproduceerd in China. Wie doet wat, waar en tegen welke beloning? Dit project onderzoekt de determinanten van handel en biedt nieuwe inzichten in de gevolgen voor banen en inkomens van werknemers op regionaal, nationaal en mondiaal niveau.Anti-bullying programs 2.0: Tailored interventions to minimize bullying
Prof. dr. D.R. (René) Veenstra (m), RUG - Sociology
Waarom lukt het tegengaan van pesten niet in alle klassen? Met sociale-netwerkanalyses en op maat gemaakt advies wordt getracht pestproblemen op te lossen. Interventies (betekenisvolle taken voor populaire pesters; steungroepen voor chronische pestslachtoffers; coachen van leerkrachten) worden ontwikkeld, ingevoerd en geëvalueerd om scholen te helpen in de strijd tegen pesten.Between institutions and social mechanisms: education and inequality in comparative perspective
Prof. dr. H.G. (Herman) van de Werfhorst (m), UvA – Sociology
De manier waarop een onderwijssysteem is ingericht is gerelateerd aan de onderwijsprestaties van studenten en ongelijkheden in het onderwijs. Landenvergelijkend onderzoek kijkt te weinig naar de micro-mechanismen die verklaren hoe het komt dat systeemkenmerken met deze uitkomsten samenhangen. Ik onderzoek hoe onderwijssysteemkenmerken microprocessen in gezinnen en scholen kunnen versterken of verzwakken, en hoe deze systeemkenmerken zijn ontstaan en worden gelegitimeerd. -
Natuurkunde
Hybrid nanophotonic architectures for ultrafast quantum optics
Prof. dr. A. F. (Femius) Koenderink (m), FOM/AMOLF - Nanofysica/technologie
Dat een enkel molecuul een enkel lichtdeeltje kan uitzenden, absorberen, of verstrooien ligt aan de basis van hoe wij onze wereld waarnemen, verlichten, en elkaar klassieke of quantumbeveiligde informatie toesturen. Een kruisbestuiving van miniatuur spiegelpaleizen en nanoschaal radioantennes moet informatieverwerking met pakketjes van enkele fotonen ultrasnel, ultra-efficiënt en ultra-breedbandig maken.Tomography of the Quark-Gluon Plasma - beauty quarks as a key probe
Dr. A. (André) Mischke (m), UU - Subatomaire fysica
Het jonge, evoluerende heelal bevond zich net na de oerknal in de quark-gluonplasmatoestand. Dit onderzoeksproject richt zich op het bestuderen van de dynamische eigenschappen van deze fundamentele materie, die ook voor een heel kort moment ontstaat wanneer in het laboratorium atoomkernen bij zeer hoge energie op elkaar botsen.Information-driven optical imaging in turbid materials
Prof. dr. A.P. (Allard) Mosk (m), UT - Condensed matter and optical physics
Licht kan zo gevormd worden dat het een vraag over een voorwerp beantwoordt: “Is het langwerpig of rond, glad of stekelig?” Zelfs als voorwerpen diep verborgen zijn in een verstrooiend of absorberend materiaal, kunnen we relevante eigenschappen blootleggen.From the NeverEnding Atom Laser to the Ultimate Clock
Prof. dr. F. (Florian) Schreck (m), UvA - Condensed matter and optical physics
Atomen zijn niet alleen deeltjes, maar ook golven. De onderzoekers zullen deze eigenschap gebruiken om een eeuwig durende atoomlaser te bouwen. Hierna zullen ze deze laser gebruiken om de ultieme klok te bouwen: een optische laser met nog nooit eerder bereikte stabiliteit.Quantum simulation on a chip
Prof. dr. ir. L.M.K. (Lieven) Vandersypen (m), TU Delft - Nanophysics/technology
Materialen en moleculen zijn al gauw te ingewikkeld om uit te rekenen op computers. De onderzoekers gaan daarom complexe materialen en moleculen nabootsen en meten in het lab, met nanotechnologie. Zij hopen om nieuwe inzichten te verwerven die kunnen leiden tot betere medicijnen en schonere technologie. -
Technologiestichting STW
Flexible robotic suit
Prof. dr. ir. H. (Herman) van der Kooij (m), UT - Mechanical engineering
Wij en anderen hebben draagbare exoskeletten ontwikkeld om mensen die niet zelfstandig kunnen lopen, weer te laten lopen. Echter deze zijn relatief zwaar, onhandig, groot en niet gebruiksvriendelijk. Tijd voor de volgende stap: het soepele robotpak dat je kan aantrekken als broek en mensen met een verlamming ondersteunt bij het lopen. -
ZonMw
Cracking the molecular underpinnings of sudden cardiac arrest
Prof. dr. C.R. (Connie) Bezzina (v), AMC Amsterdam – Pathologie
Acute hartdood ten gevolge van hartritmestoornissen is een belangrijke doodsoorzaak in Westerse landen. Het risico op acute hartdood wordt in belangrijke mate bepaald door erfelijke factoren. Dit project beoogt de complexiteit van de erfelijke basis van acute hartdood te ontrafelen, om zodoende strategieën voor diagnose, risico-stratificatie, en behandeling te ontwikkelen.Towards solving MYOPia: from genes to PATHways using an integrated approach. MYOP-PATH
Prof. dr. C.C.W. (Caroline) Klaver (v), Erasmus MC - Medicine: Organs and organ systems
Bijziendheid met hoge brilsterkten komt steeds meer voor en veroorzaakt blindheid. De aandoening wordt veroorzaakt door vele kleine foutjes in netwerken van genen die vooral tot uiting komen in een geschikte omgeving. De wetenschappers onderzoeken hoe de genen en de omgeving gezamenlijk leiden tot bijziendheid en hoe dit voorkomen kan worden.Controlling the controller: Regulation of signals that guide stem and cancer cell growth and differentiation
Dr. M.M. (Madelon) Maurice (v), UMCU – Biochemistry
Het vermogen van stamcellen om weefsels te vernieuwen en repareren wordt nauwkeurig gereguleerd door signalen uit de omgeving. Deze signalen worden vaak ‘misbruikt’ door kankercellen tijdens tumorgroei. De onderzoekers willen begrijpen hoe stamcellen deze signalen opvangen en verwerken, om beter te kunnen ingrijpen in deze processen in weefselreparatie en kanker.A healthy skin: the importance of immune control
Prof. dr. L. (Linde) Meyaard (v), UMCU –Immunologie
Een gezonde huid reageert niet op onschuldige bacteriën. De onderzoeker heeft een nieuw eiwit ontdekt dat te heftige afweerreacties op bacteriën tempert. Mensen zonder dit eiwit hebben een verhoogde kans op eczeem. De vraag is op welke manier dit eiwit de huid rustig houdt en hoe eczeem kan worden voorkomen.Causes and consequences of de novo mutations in intellectual disability and male infertility
Prof. dr. ir. J.A. (Joris) Veltman (m), Radboud UMC - Genetics
In dit onderzoek bestuderen de onderzoekers de rol van spontane mutaties bij het ontstaan van zowel verstandelijke handicap als mannelijke onvruchtbaarheid. Hierbij wordt het totale erfelijke materiaal van kinderen en hun ouders bekeken. Daarnaast onderzoeken zij of het aantal mutaties toeneemt in kinderen van oudere vaders en/of door kunstmatige bevruchting.EXPERT: EXploiting non-coding RNA Pathways for novel diagnostics and thERapeuTics in heart failure
Prof. dr. L.J. (Leon) de Windt (m), UM – Physiology
Chronisch hartfalen is een sterk toenemende aandoening van de hartspier die leidt tot verlies van bloeddoorstroming in alle organen. Op basis van bevindingen in een vorm van hartfalen, gaan onderzoekers eerst de oorzaak-gevolg relatie bepalen van moleculen die hartziekten veroorzaken en daartegen nieuwe klassen van medicijnen rationeel ontwerpen.