Vici 2008

Het geslacht van je hersenen 
Dr. J. (Julie) Bakker (v) 01-09-1968, NIN 
Hoe komt het eigenlijk dat je je man of vrouw voelt en dat je je aangetrokken voelt tot het ene geslacht en niet het andere? Zit dat in je genen? Wordt dat geprogrammeerd tijdens de vroege ontwikkeling door geslachtshormonen?

  Hoe je categorieën bouwt 
Prof. dr. P.P.G. (Paul) Boersma (m) 15-11-1959 Sint Nicolaasga, UvA - Taalwetenschap 
De mens heeft veel onbewuste kennis over zijn wereld en zijn taal. Je hersenen slaan die kennis op als duizenden 'categorieën' en verbanden daartussen. De onderzoekers analyseren hoe het lerende kind de taalcategorieën construeert uit de hem omringende spraak.

  Samenwerkende eiwitten Bolhuis 
Prof. dr. P.G. (Peter) Bolhuis (m) 18-06-1968, UvA - Computational Physics and Chemistry 
Eiwitten zijn veelzijdige moleculen die door samenwerken allerlei biologische structuren kunnen opbouwen. Tijdens het samenwerken veranderen de eiwitten vaak van vorm. De onderzoekers gaan met nieuwe krachtige simulaties dit onbekende proces uitzoeken. Dit zal bijvoorbeeld leiden tot beter begrip van ziekten als Alzheimer en Parkinson, maar ook tot de ontwikkeling van nieuwe duurzame materialen.

  Integrated quantum photonic technologies 
Prof. dr. A. (Andrea) Fiore (m) 31-01-1970, TU/e - Technische Natuurkunde 
Bankgegevens kunnen intrinsiek veilig via internet worden verzonden door de individuele bits te coderen als een quantumtoestand van één enkel foton. In dit project worden miniatuur optische schakelingen ontwikkeld die één enkel foton kunnen genereren, manipuleren en detecteren.

  De evolutie van griepvirussen voorspellen 
Prof. dr. R.A.M. (Ron) Fouchier (m) 13-10-1966 Tilburg, Erasmus MC - Virologie 
Griepvirussen evolueren razendsnel om aan ons afweersysteem te ontsnappen. De onderzoekers gaan deze biologische veranderingen van griepvirussen in relatie tot ons afweersysteem nauwkeurig in kaart brengen. Zij willen 'Darwins evolutietheorie zo beter begrijpen en zelfs de evolutie van griepvirussen voorspellen.

  Playing Politics: Japanese techno-culture and the Future 
Prof. dr. C. (Chris) Goto-Jones (m) 29-12-1974, UL - School of Asian Studies 
Japanese techno-culture (Science fiction, anime, manga, videogames) is a global phenomenon. Does it communicate political meanings? Is it transforming the medium of political discourse in Japan? Is Japan a 'canary in the coal mine' for the politics of the future?

  Grensoverschrijdende elektronische interacties 
Prof. dr. ir. H. (Hans) Hilgenkamp (m) 06-05-1967, UT - Fysica van Gecondenseerde Materie 
In Mott materialen bestaan sterke onderlinge interacties tussen de mobiele ladingsdragers. In dit onderzoek wordt gekeken naar de elektronische wisselwerkingen aan grensvlakken tussen p- en n-type gedoteerde Mott materialen. Mogelijk treedt er een Bose Einstein Condensatie van excitonen op, met bijzondere uitwerkingen op de geleidingseigenschappen van het samengestelde systeem.

  Random networks: universality in structure and function 
Prof. dr. R.W. (Remco) van der Hofstad (m) 03-05-1971, TU/e - Wiskunde 
Netwerken, met name internet en het world wide web, zijn onmisbaar geworden. We slaan een brug tussen de structuur van netwerken en hun functionaliteit. Waarom is Google zo efficiënt? Hoe verspreidt een computervirus zich? Hoeveel data kan internet aan?

  Sterren van het brein 
Dr. E.M. (Elly) Hol (v) 17-12-1966 Wamel, NIN - Astrocyt biologie & Neurodegeneratie 
Astrocyten zijn de ware sterren van het brein, omdat ze nieuwe zenuwcellen vormen. Deze stamcellen hebben een speciaal nanofilamentnetwerk. De onderzoekers gaan de eigenschappen van de astrocyten en hun nanofilamentnetwerk bestuderen, zodat in de toekomst deze cellen kunnen worden gestimuleerd om het eigen brein te repareren.

  Reisgedrag en verkeersafwikkeling in exceptionele omstandigheden 
Prof. dr. ir. S.P. (Serge) Hoogendoorn (m) 22-06-1971, TUD - Transport en Planning 
Dit onderzoek richt zich op het ontwikkelen van theorie en rekenmodellen om de effecten van exceptionele gebeurtenissen op de verkeersafwikkeling te verklaren, te voorspellen en zo goed mogelijk te managen.

  Bewegende nanostructuren 
Prof. dr. J. (Jurriaan) Huskens (m) 15-02-1968 Sittard, UT - MESA+ 
Beweging is een elementaire eigenschap van moleculen en nanodeeltjes. De onderzoekers zullen de beweging van moleculen en nanostructuren op oppervlakken gaan sturen met behulp van gradiënten. Gradiënten zijn geleidelijk aan veranderende eigenschappen van het oppervlak in een bepaalde richting. Door middel van het controleren van die eigenschappen in tijd en plaats kan ook de beweging van erop geadsorbeerde moleculen en deeltjes gestuurd worden.

  Zoeken naar supersymmetrie 
Dr. ir. P.J. (Paul) de Jong (m) 07-08-1965, Nikhef - Deeltjesfysica 
De theorie van supersymmetrie voorspelt een verband tussen elementaire deeltjes met heeltallige spin (bosonen), en deeltjes met halftallige spin (fermionen). In dit onderzoek gaan we de nieuwe LHC-versneller gebruiken om naar supersymmetrie te zoeken, en naar antwoorden op vragen als 'wat is donkere materie?' en 'waarom is er geen antimaterie in het heelal?'.

  Meer autonomie voor draadloze sensoren 
Dr. G. (Geert) Leus (m) 30-05-1973, TUD - Elektrotechniek 
Netwerken van draadloze sensoren worden alsmaar belangrijker voor het observeren en controleren van processen in de industrie, de landbouw, en het milieu. Momenteel worden dergelijke netwerken centraal beheerd, wat een beperking van het aantal sensoren met zich meebrengt. Wij gaan dit probleem aanpakken door sensoren meer autonomie te geven en de rekenkracht te verdelen over de verschillende sensoren.

  Renaissance humanisme in de canon van de filosofie 
Prof. dr. L.W. (Lodi) Nauta (m) 19-10-1966 Groningen, RUG - Wijsbegeerte 
Historici van de filosofie springen van de late middeleeuwen naar de moderne tijd. Voor het Renaissance humanisme is geen plek in de filosofische canon. Dit onderzoek legt echter fundamenteel filosofische overtuigingen bloot achter de humanistische studie van oude talen en culturen.

  (On) bedoelde effecten van gevangenisstraf 
Prof. dr. P. (Paul) Nieuwbeerta (m) 26-01-1964 Utrecht, NSCR / UU - Sociologie 
Jaarlijks worden in Nederland 50.000 personen opgesloten in een gevangenis. Dit onderzoek analyseert welke effecten gevangenisstraf heeft voor de criminele recidive, beroepsloopbanen, gezondheid en intieme relaties van (ex-)gevangenen. Ook worden de gevolgen nagegaan voor het welzijn van hun partners en kinderen.

  Het patiëntenperspectief in de laatste levensfase 
Dr. B.D. (Bregje) Onwuteaka-Philipsen (v) 26-06-1967 Wassenaar, VUmc - EMGO instituut 
Juist in de laatste levensfase is het belangrijk om zorg en behandeling af te stemmen op de behoeften van de patiënt. Doel van het onderzoek is daarom om persoonlijke waardigheid, wensen en participatie in besluitvorming vanuit het patiëntenperspectief te onderzoeken.

  Botsen zwarte gaten? 
Dr. S.F. (Simon) Portegies Zwart (m) 21-04-1965, UvA - Sterrenkunde & Informatica 
In het midden van bijna ieder sterrenstelsel zit een zwart gat dat meer dan een miljoen keer zwaarder is dan de zon. Wanneer twee sterrenstelsels met elkaar in botsing komen, zullen de beide zwarte gaten ook op elkaar botsen, of toch niet?

  Vette spieren: oorzaak van suikerziekte? 
Dr. P. (Patrick) Schrauwen (m) 04-04-1971 Hoogerheide, UM - Humane Biologie 
Suikerziekte (diabetes) ontstaat doordat vet stapelt in onze spieren. Te veel vet in de spier kan leiden tot beschadiging van de mitochondria – energiecentrales van de cel. De onderzoekers gaan bestuderen of deze beschadiging de oorzaak is van het ontstaan van diabetes.

  Het ontrafelen van de mysteries van zwarte gaten 
Dr. K. (Kostas) Skenderis (m) 09-03-1970, UvA - Instituut voor Theoretische Fysica 
De zwaartekracht rond zwarte gaten is zo sterk dat niets eruit kan ontsnappen, maar volgens de kwantummechanica zenden zwarte gaten thermische straling uit. Het doel van dit project is om de kwantummysteries van zwarte gaten te verklaren met behulp van de snaartheorie.

  Doelgerichte bewegingen laten zien hoe we zien 
Prof. dr. J.B.J. (Jeroen) Smeets (m) 24-08-1963 Oss, VU - Bewegingswetenschappen 
Wij kunnen zonder problemen in één keer een glas oppakken zonder het om te stoten. Toch kunnen we niet zeggen waar het glas precies staat. Met uitgekiende gedragsexperimenten en wiskundige modellen proberen de onderzoekers erachter te komen hoe we dit klaar spelen.

  Hoe bouw je de hersenen 
Dr. M.P. (Marten) Smidt (m) 18-03-1965 Leeuwarden, UMC Utrecht - Neurowetenschappen en Farmacologie 
Delen van de hersenen gaan dood bij de ziekte van Parkinson. Neurowetenschappers proberen te begrijpen hoe dit deel van de hersenen gemaakt wordt tijdens de ontwikkeling. Dit begrip kan zorgen dat we in schaaltjes deze hersengebieden kunnen namaken en gebruiken om Parkinson patiënten te helpen.

  Kapstokken voor chromosomen 
Dr. B. (Bas) van Steensel (m) 14-04-1966 Eindhoven, Nederlands Kanker Instituut 
Chromosomen zijn lange DNA-draden die liggen opgeborgen in de celkern. De wand van de kern fungeert als kapstok voor deze draden en helpt ze op te vouwen. De onderzoekers gebruiken een moleculaire stempelmachine om te bestuderen hoe dit werkt.

  Leren over ziekte en geneesmiddelen uit zorgdata 
Prof. dr. M.C.J.M. (Miriam) Sturkenboom (v) 27-11-1966 Houten, Erasmus MC - Medische Informatica en Epidemiologie 
Door het toenemend gebruik van de computer in de zorg zijn er steeds meer geautomatiseerde gegevens over diagnostisch onderzoek, geneesmiddelgebruik en ziekte. Uit deze data kan veel worden geleerd over effecten van geneesmiddelen en oorzaken van ziekte. Dat gaan we in dit onderzoek doen.

  De erfelijkheid van reuma verklaard 
Dr R.E.M. (Rene) Toes (m) 06-10-1964 Den Helder, LUMC - Reumatologie 
Meer dan de helft van de kans op reuma wordt bepaald door erfelijke factoren. Hoe deze erfelijke factoren bijdragen aan de ziekte is niet bekend. De onderzoekers gaan een hypothese toetsen die dit verklaart. De kennis zal gebruikt worden voor de ontwikkeling van specifieke medicijnen.

  Communicerende Breinen 
Dr. I. (Ivan) Toni (m) 18-04-1967 Cesena (Italië), RU - Donders Institute for Brain, Cognition, and Behaviour 
Vaak gebruiken we gesproken taal om te communiceren. Maar een boodschap overbrengen zonder gedeelde taal lukt ook. Dit project gaat over hoe onze hersenen ons in staat stellen om anderen te laten begrijpen wat we bedoelen met onze communicatieve acties.

  Het onzichtbare zichtbaar maken 
Dr. M. (Marcellus) Ubbink (m) 26-10-1965 Barneveld, UL - Scheikunde 
Medicijnen worden afgebroken door speciale eiwitten. Die gaan steeds heel even open om het medicijn binnen te laten. Het onderzoek zal laten zien hoe deze normaalgesproken onzichtbare, open vorm eruitziet. Daarmee kan worden begrepen waarom het ene medicijn sneller wordt afgebroken dan het andere.

  Redeneren over het denken van de ander 
Dr. L.C. (Rineke) Verbrugge (v) 12-03-1965 Amsterdam, RUG - Kunstmatige Intelligentie 
Wie effectief wil samenwerken of onderhandelen, denkt na over wat de ander weet en wil. Maar hoe redeneren mensen precies over andermans kennis en intenties? Dat onderzoeken we met logica en cognitiewetenschappelijke methoden. Dit resulteert in een beslissingsondersteunend computersysteem voor mensen en softwareprogramma's die als team samenwerken.

  Grondprincipes voor antibiotica en enzymen 
Dr. G.Ph. (Gilles) van Wezel (m) 17-05-1964, UL - Scheikunde 
De grondbacterie Streptomyces is een belangrijke bron van antibiotica en enzymen, maar trage groei en gebrekkige technologie belemmeren efficiënte productie ervan. Door het bacteriële besturingssysteem te ontrafelen biedt dit onderzoek nieuwe oplossingen voor het opsporen en vermarkten van deze natuurproducten.

  Automatisch Verslaafd? Nieuwe Perspectieven en Behandelingen 
Prof. dr. R.W. (Reinout) Wiers (m) 03-03-1966 Groningen, UvA - Ontwikkelingspsychologie 
Bij verslavingsgedrag leiden automatische processen ons naar het verslavende middel, terwijl rationele processen weten dat dit niet verstandig is. We onderzoeken hoe deze processen beïnvloed worden door verslavingsgedrag en hoe we deze processen kunnen beïnvloeden om verslavingsgedrag te verminderen.

  Natuurkunde in de cellulaire energiefabriek 
Dr. ir. G.J.L. (Gijs) Wuite (m) 11-06-1972, VU - Fysica van Complexe Systemen 
Cellen bevatten energieproducerende organen die hun eigen DNA bezitten alsof het kleine organismen zijn. Moleculaire machines die dit DNA continu bewerken, kunnen in een reageerbuisje nagebouwd worden. In dit onderzoek gaan we met natuurkundige instrumentatie en methoden het functioneren van deze moleculaire mechanismen uitzoeken.