Microbioom: gezond van bodem naar dier & mens en terug

In de bodem en het water, op planten en in het maagdarmkanaal van dier en mens leven talrijke micro-organismen: het microbioom. Nieuwe ontwikkelingen om dit aan te passen bieden mogelijkheden voor duurzamere methodes in land- en tuinbouwproductiesystemen en versterking van de weerbaarheid van planten en de gezondheid van dieren en mensen. De KIC-call ‘Microbioom: gezond van bodem naar dier & mens en terug’ richt zich op de vraag hoe dit microbioom functioneert, om zo succesvolle toepassingen mogelijk te maken. Daarbij spelen ook vraagstukken op het gebied van milieu, wet- en regelgeving en maatschappelijke acceptatie een rol.

  • Doel en doelstellingen

    Het microbioom vervult belangrijke functies op het gebied van de bescherming van plant, dier en mens tegen ziekteverwekkers, het beschikbaar maken van nutriënten en de vertering van voedsel. Het is steeds belangrijker geworden in de wetenschap en maatschappij; de mogelijke aanpassing ervan biedt maatschappelijk grote mogelijkheden. Ook op economisch gebied liggen er grote kansen. Toch is er nog maar weinig bekend over de werking van het microbioom in de bodem en op planten en hoe deze micro-organismen invloed hebben op een gezond microbioom in het maagdarmkanaal van dier en mens (transmissie). Ook ontbreekt kennis over hoe bij aanpassingen de microbiologische voedselveiligheid voor dier en mens geborgd kan worden.

  • Budget- en doorlooptijd

    Het beschikbare budget voor deze call was 5,5 miljoen euro. Er kon minimaal 675.000 euro en maximaal 1.8 miljoen euro per project worden aangevraagd. De maximale looptijd van een project is 6 jaar.

  • Interdisciplinaire samenwerking

    Nederland is rijk aan internationaal opererende land- en tuinbouwbedrijven die veel baat hebben bij meer kennis over de werking van het microbioom en nieuwe toepassingen ervan. Om tot succesvolle toepassing te komen is het belangrijk om ook beleidsmatige, juridische, economische, ethische en/of maatschappelijke aspecten mee te wegen in technologische ontwikkelingen en stakeholders en hun belangen mee te nemen in het proces. Alleen wanneer technologische en sociale innovatie hand in hand gaan, ontstaan succesvolle innovaties. Hoe zit het bijvoorbeeld met de acceptatie van aanpassingen in het microbioom door burgers en instanties, of de gebruikers van deze nieuwe toepassingen; de boeren en producenten in de land- en tuinbouw? En wat zijn de economische implicaties van nieuwe toepassingen van microbioom? Een interdisciplinaire aanpak komt tot uiting in de consortiumsamenstelling waarin alfa-, bèta- en gamma-onderzoekers samenwerken en een vraagstuk vanuit verschillende disciplines benaderen.

    Lees meer over interdisciplinaire samenwerking

  • Aansluiting bij onderzoeksagenda’s

    Deze call verbindt de topsectoren Agri & Food, Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Water & Maritiem, binnen de missies van de Kennis- en Innovatieagenda (KIA) Landbouw, Water, Voedsel. Deze call heeft specifiek aansluiting bij de volgende MMIPs: A2: Gezonde, weerbare bodem en teeltsystemen gebaseerd op agro-ecologie, D2: De consument, duurzame en gezonde voeding, en D3: Veilige en duurzame primaire productie.

  • Matchmaking

    In de periode voorafgaand aan de deadline voor het indienen van een vooraanmelding organiseert NWO een matchmakingbijeenkomst. Deze vond donderdag 27 januari 2022 plaats. Bekijk onder deze tekst een video van de introductie over de call terug.

  • Toekenningen

    De raad van bestuur van NWO wijst hun in totaal 5,5 miljoen toe binnen het programma ‘Microbioom: gezond van bodem naar dier & mens en terug’. 27 Publieke en private partners leggen in totaal nog eens 1,25 miljoen euro in. 13 nationale en internationale kennisinstellingen nemen deel aan de projecten.


    Gezond van bodem tot darm: het effect van het bodemmicrobioom op de menselijke gezondheid (MicroHealth)

    Hoofdaanvrager: prof. dr. ir. H.J. (Harro) Bouwmeester – Swammerdam Institute for Life Sciences, University of Amsterdam

    Omdat het bodemmicrobioom via landbouwproducten gedeeltelijk op de mens wordt overgedragen en een impact heeft op de voedingssamenstelling van die producten kan het de menselijke gezondheid beïnvloeden. Deze relatie heeft enorme maatschappelijke implicaties omdat landbouw een grote impact heeft op ons milieu en voedsel de belangrijkste drijfveer is voor de menselijke gezondheid. Met dit onderzoek leggen we voor het eerst het verband tussen de impact van landbouw op het microbioom van bodem en landbouwproducten en het effect daarvan op de gezondheid van de mens. We zullen ook de sociale en politieke context van deze verbinding bestuderen.

    Projectnummer: KICH1.LWV04.21.003
    Toegewezen financiering: € 1.772.017
    Co-financiering: € 369.100

    Medeaanvragers

    • Prof. dr. Max Nieuwdorp, (Amsterdam UMC, location AMC, Experimental Vascular Medicine)
    • Prof. dr. Age Smilde, (Swammerdam Institute for Life Sciences, University of Amsterdam)
    • Dr. Christian Bröer, (University of Amsterdam, department of Sociology)
    • Dr. Hilde Herrema, (Amsterdam UMC, locatie AMC, Experimental Vascular Medicine)
    • Dr. Lemeng Dong, (Swammerdam Insititute for Life Sciences, University of Amsterdam)
    • Dr. Anna Heintz-Buschart, (Swammerdam Insititute for Life Sciences, University of Amsterdam)

    Samenwerkingspartners

    • Prof. dr. Max Nieuwdorp, (Amsterdam UMC, location AMC, Experimental Vascular Medicine)
    • Prof. dr. Age Smilde, (Swammerdam Institute for Life Sciences, University of Amsterdam)
    • Dr. Christian Bröer, (University of Amsterdam, department of Sociology)
    • Dr. Hilde Herrema, (Amsterdam UMC, locatie AMC, Experimental Vascular Medicine)
    • Dr. Lemeng Dong, (Swammerdam Insititute for Life Sciences, University of Amsterdam)
    • Dr. Anna Heintz-Buschart, (Swammerdam Insititute for Life Sciences, University of Amsterdam)

    Cofinanciers

    • Dr. Liesbeth van der Heijden (Bejo seeds)
    • Dr. Mathieu Pel, Marcel van Diemen (Enza Seeds/Vitalis)
    • Jack Stroeken, Sophie Eggengoor (EkoMenu)
    • Dr. Olaf Larsen, Dr. Bruno Pot (Yakult)
    • Dr. Jan Knol (Danone)
    • Willem Lageweg, Zsuzsan Proost (Transitiecoalitie Voedsel)
    • Ir. Peter Keijzer (Stichting Louis Bolk Instituut)
    • Steven IJzerman (Udea/Ekoplaza)
    • Volkert Engelsman (Eosta)

    Samenwerkingspartners

    • Ir. Peter Knippels (LTO)

    Het sturen van bodemmicrobiomen naar een betere gewaskwaliteit: de heilige graal om de menselijke gezondheid te verbeteren?

    Hoofdaanvrager: dr. S.E. (Emilia) Hannula – Universiteit Leiden, Institute of Environmental Sciences (CML)

    Darmgezondheid, en met name het microbioom in de darm speelt een belangrijke rol in menselijke gezondheid omdat ze een rol spelen bij het ontstaan van niet-overdraagbare aandoeningen zoals onder andere type 2 diabetes en inflammatoire darmziekten. De microbiële en chemische eigenschappen van planten beïnvloeden de samenstelling van het darmmicrobioom, en worden zelf beïnvloed door het microbioom in de bodem en, daardoor, ook door de agrarische praktijk. In dit voorstel onderzoeken we de effect van landgebruik en voedselproductiesystemen op de microbiële en chemische eigenschappen van planten en het bodemmicrobioom en hoe al deze factoren gerelateerd zijn aan menselijke gezondheid.

    Projectnummer: KICH1.LWV04.21.006
    Toegewezen financiering: € 1.793.880
    Co-financiering: € 453.688

    Medeaanvragers

    • Dr. P.W.J. Maljaars, MD, PhD (Leiden University Medical Center (LUMC))
    • Prof. dr. T.M. Bezemer (Universiteit Leiden, Institute of Biology (IBL))
    • Dr. D.E. Rozen (Universiteit Leiden, Institute of Biology (IBL))
    • Dr. Y.H. Choi (Universiteit Leiden, Institute of Biology (IBL))
    • Dr. G.E. Breeman (Universiteit Leiden, Institute of Public Administration (PA))
    • Prof. dr. ir. P.M. van Bodegom (Universiteit Leiden, Institute of Environmental Sciences (CML))
    • Prof. dr. ing. J.W. Erisman (Universiteit Leiden, Institute of Environmental Sciences (CML))
    • Prof. dr. S.El Aidy (University of Groningen, Faculty of Science and engineering, (RUG))
    • Dr. G.F. Veen (Netherlands Institute of Ecology (NIOO-KNAW))
    • Prof. dr. ir. W.H. van der Putten (Netherlands Institute of Ecology (NIOO-KNAW))
    • Dr. E. Elferink (Van Hall Larenstein University of Applied Sciences)
    • Dr. M. Sura-de Jong (Van Hall Larenstein University of Applied Sciences)
    • P. Drost (Van Hall Larenstein University of Applied Sciences)
    • Prof. dr. D. Jonkers (NUTRIM, Maastricht University)
    • Prof. dr. J. Penders (NUTRIM, Maastricht University)
    • Prof. dr. A. Evers (Universiteit Leiden, Institute of Psychology)

    Cofinanciers

    • Dr. A. van der Wurff (Normec Groen Agro Control)
    • J.W. Santema (Eurostyle BV)
    • B. van Meurs (Koppert Cress)
    • D. Zwinkels (Van Der Knaap)
    • A. Ludwig (Healthy Soil BV)
    • P. Boorsma (Biosintrum)
    • K. Nijhof (Groentekwekerij De Nieuwe Ronde)

    Samenwerkingspartners

    • Ir. M. van Es (Bac2nature foundation)
    • M. Franssen (Delphy)
    • Karin Bemelmans (Maag Lever Darm Stichting (MLDS))
    • René Verhoeven (Plant Health Cure (PHC))

    Precisiegeneeskunde voor de landbouw: benutten van peptideproducerende microbiota voor duurzame gewasbescherming

    Hoofdaanvrager: prof. dr. M.H. (Marnix) Medema – Institution of main applicant: Wageningen University

    Microbiële ziekteverwekkers vormen een grote bedreiging voor talloze landbouwgewassen. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn effectief maar kunnen een negatieve impact hebben op zowel de biodiversiteit als de gezondheid van consumenten. Als alternatief gaan de onderzoekers op zoek naar bacteriën die natuurlijk op de plant voorkomen en ziekteverwekkers gericht remmen met antimicrobiële peptiden.

    Projectnummer: KICH1.LWV04.21.013
    Toegewezen financiering: € 1.799.833                    
    Co-financiering: € 443.250

    Medeaanvragers

    • Prof. dr. Gilles van Wezel (Leiden University)
    • Dr. Somayah Elsayed (Leiden University)
    • Dr. Justin J.J. van der Hooft (Wageningen University)
    • Prof. dr. Emely de Vet (Wageningen University)
    • Prof. dr. Jingyuan Fu (University Medical Centre Groningen)
    • Prof. dr. Alexandra Zhernakova (University Medical Centre Groningen)
    • Prof. dr. Jörn Piel (ETH Zürich)
    • Prof. dr. Consuelo De Moraes (ETH Zürich)
    • Prof. dr. Mark Mescher (ETH Zürich)

    Cofinanciers

    • Dr. Gerbert Hiddink (Enza Zaden)
    • Dr. Alex van Belkum (Baseclear)
    • Dr. Jie Hu (Corteva Agriscience, USA)

    Samenwerkingspartners

    • Prof. dr. Oscar Kuipers (University of Groningen)   
    • Prof. dr. Wilfred van der Donk (University of Illinois Urbana-Champaign, USA)  
    • Dr. Olga Genilloud (Fundacion Medina, Spain)   
    • Prof. dr. Jos Raaijmakers (Netherlands Institute of Ecology (NIOO-KNAW))   
    • Dr. Inge Hanssen (De Ceuster Meststoffen, Belgium)   
    • Dr. Hans Mol (Wageningen Food Safety Research)

Introductie call for proposals

Op 27 januari 2022 vond een matchmakingbijeenkomst rond deze call plaats. Bekijk hieronder een introductie over de call terug. 

Contact

Mw. dr. T. (Titia) Plantinga
Mw. dr. T. (Titia) Plantinga
Senior programmamedewerker
NWO-onderdeel
NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen (TTW)

Contact

Mw. F. (Floor) Hugenholtz
Mw. F. (Floor) Hugenholtz
Programma-/ beleidsmedewerker
NWO-onderdeel
Domein Exacte en Natuurwetenschappen