Toekenningen 2012
Van tweet naar stemming
Prof. dr. C.W.A.M. (Kees) Aarts, UT - Institute for Innovation and Governance Studies Wat betekenen sociale media voor de politieke opvattingen van burgers? Om dit te onderzoeken zijn procedures en computerprogramma's nodig die communicatie via sociale media classificeren, coderen, en analyseren. In dit project worden die procedures en programma’s ontworpen en uitgeprobeerd.
Complexe moleculen bekeken
Prof. dr. E.J. (Egbert) Boekema, RUG - Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen
Complexe moleculaire structuren zijn belangrijk in synthetische chemie en celbiologie. Om ze te kunnen begrijpen is het essentieel om hun structuren zo goed mogelijk te karakteriseren. Alleen met geavanceerde cryo-elektronenmicroscopie kunnen structuren van grote macromoleculen en supramoleculaire aggregaten worden geanalyseerd.
Hersenfuncties in beeld met SPECT
Prof. J. (Jan) Booij, UVA / AMC - afdeling Nucleaire Geneeskunde
SPECT is een beeldvormende techniek waarmee op moleculair niveau hersenonderzoek uitgevoerd kan worden in de levende mens. Dit voorstel voorziet in een nieuw SPECT-systeem (met hoge plaatsresolutie) om tot nieuwe inzichten in het (dys)functioneren van de hersenen te komen.
Nieuwe toepassingen van DNA-sequentiebepaling
Dr. T.M. Breit, UvA
De tweede generatie DNA-sequencers veroorzaakt een revolutie in (bio)medisch onderzoek. Met het SOLiD-5500 sequencing-systeem zal de UvA de komende jaren de tweede generatie sequencing-technologie verder ontwikkelen alsook inzetten in vele life sciences gebieden zoals plantenveredeling, bacterieresistentie en kankeronderzoek.
Datering van Middeleeuws handschrift door de computer
Prof. dr. J.W.J. Burgers, UvA / Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis
Middeleeuwse en andere documenten kunnen vaak alleen worden gedateerd op basis van hun schrift, door een handvol experts. Voor het eerst wordt nu op basis van gedateerd materiaal, en met inschakeling van lerende computerprogramma's, de laat-Middeleeuwse schriftontwikkeling geanalyseerd, om te komen tot een automatische datering van historisch schrift.
Sensoren voor betere echo’s
Dr. K.W.A. (Koen) van Dongen / dr. ir. M.D. (Martin) Verweij, TU Delft - Imaging Science & Technology, Laboratorium Akoestische Beeldvorming
Het doel van deze aanvraag is het financieren van de aanschaf van apparatuur voor het ontwikkelen en testen van nieuwe ultrasone sensoren. Deze sensoren worden vooral toegepast in medische apparaten voor diagnostiek (echo’s) en therapie.
Neuronale netwerken in de spotlight
Dr. Y. Elgersma, Erasmus MC
Met deze apparatuur kunnen we individuele hersencellen met laser stimuleren en vervolgens meten hoe ze hun informatie overdragen aan nabijgelegen hersencellen. Door dit te combineren met nieuwe technieken om neuronale netwerken zichtbaar te maken, onderzoeken we hoe hersenen informatie verwerken.
Snelle enzymen gesnapt
Prof. dr. M.W. (Marco) Fraaije, RUG - Department of Biochemistry
Enzymen zijn in staat om chemische reacties razendsnel en gecontroleerd te laten plaatsvinden. Om te achterhalen hoe dit op moleculair niveau in zijn werk gaat, zal een stopped-flow apparaat gebruikt worden. Hiermee kunnen reacties die binnen een milliseconde plaatsvinden, gevolgd worden.
De code van het brein kraken
Prof. dr. R.G (Rainer) Goebel, UM - Department of Cognitive Neuroscience
Alle details van wat we zien en horen (bv. contouren, kleuren, toonhoogtes) zijn gecodeerd in de activiteit van de minuscule kolommen en lagen van onze hersenschors. In dit project wordt deze gedetailleerde hersencode met zeer sterke MRI-scanners uitgelezen.
Veelzijdige interacties bepalen gedrag van biomoleculen
Prof. dr. P. (Piet) Gros / dr. E.G. (Eric) Huizinga / Dr. B.J.C. (Bert) Janssen, UU - Chemistry
Wij gaan de 'surface-plasmon-resonantie'-techniek toepassen om interacties tussen biomoleculen, zoals in signaaloverdracht aan cellen, kwantitatief te bepalen. Kennis van dergelijke interacties is van essentieel belang voor het begrijpen van de moleculaire complexiteit die ten grondslag ligt aan het leven.
Lopen in een computergame
Dr. ir. J. (Jaap) Harlaar , VU/ VUmc - MOVE, Afd. Revalidatiegeneeskunde
Goed lopen is een complex samenspel tussen spieren, hersenen, evenwichtsorgaan, ogen, en biomechanica. Een virtuele omgeving laat patiënten veilig lopen, kunstmatig duizelen of bijna vallen. Zo kunnen we precies meten waar voor iemand de schoen wringt, voor de beste looptherapie.
Inzicht in afweer door vliegende metalen
Prof. dr. F. (Frits) Koning, LUMC – Afd. Immunohematologie en Bloedtransfusie
Een revolutionaire nieuwe technologie biedt de mogelijkheid om in detail te bestuderen hoe het afweersysteem ons beschermt tegen infecties, tumoren vernietigt en hoe datzelfde afweersysteem auto-immuunziekten veroorzaakt. Op termijn zal het gebruik van deze technologie tot betere vaccinatiestrategieën en behandelmethoden leiden.
Rol van mitochondriële functie bij chronische ziekten
Dr. D.P.Y. (Debby) Koonen, UMCG - Pathology and Medical Biology
Bij chronische ziekten blijkt de cellulaire energiehuishouding verstoord te raken en het verouderingsproces te versnellen. Het meten van deze energiehuishouding zal inzicht geven in hoe chronische ziekten ontstaan en eventueel behandeld kunnen worden. Dit zal bijdragen aan het gezond ouder worden.
KiDS: een nieuwe hemelkaart in negen kleuren
Prof. K. (Koen) Kuijken, UL - Sterrewacht Leiden
Op Paranal in Chili heeft ESO twee nieuwe telescopen in gebruik genomen, de VST en VISTA. Het zijn 'survey telescopen', uitgerust met gevoelige breedbeeldcamera's die beelden registreren in optisch en infrarood licht. Het KiDS project is het grootste project dat met deze telescopen gedaan wordt, en wordt geleid vanuit Nederland. KiDS zal een groot stuk van de hemel (1500 vierkante graden) in kaart brengen in 9 kleuren, en beschikbaar stellen in een reusachtige database. Met die informatie kunnen astronomen onderzoek doen naar de verdeling van materie in het heelal, en de evolutie van melkwegstelsels.
Een kijkje in levende bacteriën
Prof. dr. O.P. Kuipers, RUG
De ontwikkelingen van microscopische technieken gaan heel snel. Het is inmiddels zelfs mogelijk om binnen in een cel van een micro-organisme interacties tussen moleculen te volgen. Het 'live' volgen van intracellulaire processen zal het begrip van (microbieel) leven enorm vergroten.
Geautomatiseerde synthese van fosfaat-bevattende biopolymeren
Prof. dr. G.A. (Gijs) van der Marel , UL - Leiden Institute of Chemistry
Kennis over de eigenschappen van nucleïnezuren komt vaak tot stand met behulp van gesynthetiseerde nucleïnezuurfragmenten. Deze fragmenten worden bereid met geautomatiseerde vaste-dragersynthese. Het onderzoek stelt voor om deze aanpak ook te bewerkstelligen voor andere fosfaat-bevattende biopolymeren zoals teichoïnezuren uit bacteriën.
De Via Appia op de Kaart
Prof. dr. E.M. Moormann, RU
De Via Appia, de 'koningin der wegen', werd in de late vierde eeuw v.Chr. aangelegd als een snelle verbinding van Rome naar Zuid-Italië. Hierlangs ontwikkelden zich gedurende acht eeuwen sociaaleconomische, culturele en religieuze activiteiten waarvan boerderijen, villa's en graftombes getuigen. In dit interdisciplinaire project wordt een gedeelte van de weg onder de rook van Rome met geofysische en archeologische methoden onderzocht om deze complexe ontwikkeling binnen de Romeinse samenleving te kunnen begrijpen.
Ontwikkeling van nieuwe therapieën ter bestrijding van hart- en vaatziekten
Dr. G.A.F. (Gerry) Nicolaes, UM - Cardiovascular Research Institute Maastricht
Nieuwe moleculen voor de behandeling en diagnose van hart- en vaatziekten zullen worden ontwikkeld, op basis van de driedimensionale structuren van (ziekmakende) eiwitten. Door de implementatie van een nieuwe techniek genaamd microcalorimetrie binnen de bestaande onderzoeksomgeving zal dit sneller, goedkoper en succesvoller kunnen gebeuren.
Grootschalige productie van gemodificeerde peptides
Dr. H. (Huib) Ovaa, NKI - Division of cell biology
In de cel vindt communicatie plaats via een aantal complexe signaalroutes. In deze biochemische routes worden eiwitten gebruikt als een soort kapstok waaraan verschillende signaalgroepen worden gehangen. Dit project stelt ons in staat om als eerste de samenhang van deze complexe signalen chemisch na te bouwen en hun rol te bestuderen.
Versleten gewrichten
Dr. Prashant K. Sharma, RUG / UMCG - Biomaterialen
Problems due to increased friction and wear occur mainly in an ageing and active population because of the stiffening of the tissue and imbalance of vital body fluids which lubricate the joints and organs. Often the loss in function is restored with the help of prosthesis and implants, which are often also accompanied with problems, due to an un-optimized biotic-abiotic interface. A universal mechanical tester together with a potentiostat/galvanostat will be used to solve some of the important present day problems like the need of a biostable artificial meniscus, reduction of wear debris and metal ion release from artificial joints, wear-less non-fusion scoliosis correction device and better saliva and tear substitutes for patients with Sjögren’s syndrome.
Fluorescerende biomarkers in 3D
Dr. ir. M. (Maria) Siebes, AMC - Biomedical Engineering & Physics
Voor onderzoek naar verschillende ziektes is het belangrijk fluorescerende biomarkers zichtbaar te maken samen met de gedetailleerde anatomie van organen en hun vaatstructuur. Dit wordt mogelijk gemaakt door de ontwikkeling van een cryomicrotoom met lichtkleurgevoelige camera voor 3D-reconstructie.
Klimaatgassen in Antarctica gevangen met nieuwe techniek
Dr. J. Stefels, RUG
In Antarctica vormt algenbloei, dat optreedt tijdens het smelten van zee-ijs de belangrijkste bron van klimaatgassen. Het is nog onbekend hoe de huidige klimaatverandering de productie van klimaatgassen beïnvloedt. Met de gevraagde apparatuur kunnen wij hier gericht onderzoek naar doen.
Super-resolutie fluorescentiemicroscopie voor het waarnemen van transport in de cel
Prof. W. (Willem) Stoorvogel, UU - Diergeneeskunde/Biochemie en Celbiologie
Cellen zijn opgebouwd uit onderdelen, de organellen. Vele ziekteprocessen worden vaak gekenmerkt door een falende communicatie tussen organellen. Om deze heel kleine structuren van elkaar te kunnen onderscheiden gebruiken we een speciale microscoop die bij een heel grote vergroting fluorescent gemaakte moleculen kan detecteren.
Hoe kinderen schrijven: 12 miljoen woorden
Prof. dr. A.E.J.M. Tellings / Dr. N.H.J. Oostdijk, RU
Hoe goed kunnen basisschoolleerlingen eigenlijk schrijven? Welke woorden gebruiken ze, welke zinnen maken ze? Wat is het effect van de gebruikte schoolmethode? Om hier achter te komen verzamelen onderzoekers gedurende 3 jaar door kinderen geschreven teksten in totaal 12 miljoen woorden.
Integratie allochtone jongeren in Nederland
Prof. dr. F. (Frank) van Tubergen / dr. E. Jaspers, UU - Sociologie
Hoe verloopt de integratie van allochtone jongeren in Nederland? Waarom zijn sommige jongeren goed geïntegreerd en andere niet? Hoe groot is de sociaal-culturele en economische afstand tussen allochtone en autochtone jongeren? Deze vragen staan centraal in een grootschalige en langlopende dataverzameling onder jongeren.
Het lezen van de genetische streepjescode
Dr. K. Vrieling, UL
De genotyperingslijn maakt het mogelijk in korte tijd grote hoeveelheden genetische merkers af te lezen in planten en dieren. Met deze merkers kunnen veel wetenschappelijke vragen beantwoord worden over aanpassing, overleving en verdeling van organismen en persoonsgericht medicijngebruik.
Metabolisme in een nieuw licht
Prof. dr. R.J.A. (Ronald) Wanders, AMC - Laboratory Genetic Metabolic Diseases
Verstoring van de energiehuishouding draagt bij aan het ziekteverloop in diabetes, kanker en hart- en vaatziekten. Met de XF analyzer van Seahorse Bioscience kunnen we deze verstoring meten in kleine hoeveelheden patiëntenmateriaal, waardoor onderzoeksresultaten sneller kunnen worden vertaald naar toepassing voor de patiënt.
DESHIMA: nanotechnologie voor experimentele kosmologie
Dr. P. (Paul) van der Werf, UL - Sterrewacht Leiden / Dr. A. (Akira) Endo, TU Delft - Kavli Institute of Nanoscience
Gebruikmakend van de nieuwste ontwikkelingen in de nanotechnologie van supergeleidende circuits wordt een chip ontwikkeld en gemaakt om over een groot frequentiebereik gelijktijdig astronomische waarnemingen te verrichten van jonge heldere sterrenstelsels bij hun ontstaan in het diepe heelal.