Jaarverslag

Het jaar 2022 was een jaar met vele gezichten, waarin de samenleving aanvankelijk in lockdown verkeerde als gevolg van de COVID-19-pandemie om later dat jaar weer open te gaan. Een jaar waarin de Nederlandse wetenschap nieuwe impulsen kreeg. Maar ook een jaar waarin de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne begon, met directe gevolgen voor wetenschappers in Nederland, Oekraïne, Belarus en Rusland. NWO heeft hen daar waar mogelijk en noodzakelijk direct of indirect bijgestaan en gesteund, onder andere via een noodfonds waaruit we activiteiten en hulpinitiatieven voor medewerkers met een Oekraïense of (Wit-)Russische achtergrond financieren. NWO heeft ook veelvuldig contact gehad met de National Research Foundation of Ukraine (NRFU).

2022 was ook het jaar waarin NWO haar nieuwe strategie ontwikkelde en presenteerde.
Daarin hebben we onze ambities samengebracht in vier bouwstenen: gezonde onderzoekscultuur,
robuust onderzoeksstelsel, coherente onderzoeksagenda’s en onbelemmerd samenwerken.
Met 38 concrete ambities voor de komende periode leggen we de lat voor onszelf
hoog, maar we menen dat het behalen van al deze doelen realistisch is. Niet alleen hebben
we veel aandacht voor optimale omstandigheden waaronder wetenschappers hun werk
kunnen doen in een veilige omgeving, ook groeit de rol voor NWO als verbinder en (waar
opportuun) coördinerende organisatie in de Nederlandse wetenschap. NWO is trots op het
resultaat en kijkt met frisse moed vooruit naar de nieuwe strategieperiode.

Cover NWO jaarverslag 2022

In 2022 stuurde minister Dijkgraaf van OCW een beleidsbrief naar de Tweede Kamer met
daarin de plannen van de regering op het gebied van wetenschap. NWO is uitermate
verheugd dat de regering daarin flink investeert. We zetten hiermee in de komende periode
als land een substantiële stap richting de in Europa overeengekomen investeringsnorm voor
de wetenschap van 3 procent van het bruto binnenlands product. De rechtstreekse investeringen bij kennisinstellingen
via sectorplannen en het steunen van (jonge) onderzoekers via de starters- en
stimuleringsbeurzen betekenen een ongekende impuls voor de eerste geldstroom. Met de
extra investeringen uit het coalitieakkoord ontstaan er ook veel nieuwe kansen voor de
wetenschap via investeringen in de tweede geldstroom (onder andere de open competitie,
(grootschalige) wetenschappelijke infrastructuur, praktijkgericht onderzoek, voor toponderzoek
via het SUMMIT-programma). NWO heeft daarbij ook zelf extra middelen vrijgemaakt
om meer te investeren in de talentlijn door de Spinoza- en Stevinpremies te herijken.

Financiering van onderzoek

In 2022 financierde NWO wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke infrastructuur
voor een totaalbedrag van ruim 1,2 miljard euro. Dit geld is grotendeels ingezet via
competitieve financieringsprogramma’s voor individuen (zoals de Talentprogramma’s), voor
vrij onderzoek (zoals de Open Competitie), voor onderzoek naar maatschappelijke vragen
(zoals de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) en het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC)),
voor praktijkgericht- en onderwijsonderzoek (via de Regieorganen SIA en NRO) en voor
wetenschappelijke infrastructuur.

Programma's op stoom gekomen

In het verslagjaar zijn de programma’s binnen de Nationale Wetenschapsagenda (NWA)
en het Kennis en Innovatieconvenant (KIC) op stoom gekomen. NWO is verheugd over de
positieve evaluatie van de NWA. De aanbevelingen van de evaluatiecommissie zullen
bijdragen aan de versterking van het NWA-programma, als belangrijk onderdeel van ons
wetenschapsfinancieringslandschap. NWO is voortvarend gestart met het verwerken van
de aanbevelingen op onderwerpen zoals de programmering en prioritering in het
NWA-programma, het versterken van interdisciplinair en transdisciplinair onderzoek,
wetenschapscommunicatie en outreach en de positionering van het NWA-programma in
een veranderend financieringslandschap.

Taskforce klimaatonderzoek

Ook in 2022 zag een rapport van de Taskforce Klimaatonderzoek Initiatief Nederland (KIN)
het licht. In het rapport houdt een groep van ruim 30 vooraanstaande wetenschappers uit de
volle breedte van de wetenschap een pleidooi voor de oprichting van een onderzoeksinstituut-
nieuwe stijl. Het doel is om onderzoek op een andere manier te financieren en zo de
problemen als gevolg van klimaatverandering te bestrijden. Het initiatief was een vervolg op
een oproep van de Permanente Commissie Nationale Instituten om na te denken over de
meerwaarde van de oprichting van een dergelijk initiatief.

NWO-instituten

Verder was het verheugend om te zien dat de bestaande nationale NWO-instituten een
succesvol jaar hadden met veel nieuwe onderzoekresultaten, honorering van vele onderzoeksbeurzen
uit nationale en internationale bronnen en nieuwe samenwerkingsverbanden. In 2022 werd daarnaast een aanvang gemaakt met de voorbereidingen van de SEP-evaluaties
van de NWO-instituten in 2023.

Open Science

In 2022 werd ook een kwartiermaker aangesteld om een regieorgaan Open Science in te
richten, zoals uiteengezet in de beleidsbrief van minister Dijkgraaf. Open science is een
fundamenteel element van een gezonde onderzoekscultuur. De opkomst van open science en
voortschrijdende digitalisering hebben samenwerking binnen en buiten de wetenschap op
vele nieuwe manieren mogelijk gemaakt. Een meer open, op samenwerking gerichte onderzoekspraktijk leidt ertoe dat onderzoek meer impact heeft op zowel maatschappij als wetenschap.

Op verschillende fronten goede stappen

De Nederlandse wetenschap is een succesvolle en bruisende activiteit met toenemende
kansen voor samenwerking tussen wetenschappers en instituten, toenemende verbanden
tussen fundamenteel, toegepast en praktijkgericht onderzoek, toenemende interdisciplinaire
en transdisciplinaire initiatieven en toenemende kansen op passende erkenning en waardering
voor (jonge) onderzoekers. NWO probeert in het centrum van al deze activiteit een
ondersteunende en verbindende rol te spelen en meent in dat kader in 2022 op verschillende
fronten goede stappen te hebben gezet. Uiteraard kan het altijd beter. Dat motiveert ons om
in 2023 met nog meer energie en enthousiasme onze taken uit te voeren en er zo aan bij te
dragen dat het Nederlandse wetenschappelijk onderzoek in de volle breedte nog succesvoller
kan zijn.

Kijk voor meer details in het jaarverslag zelf.

Eerdere jaarverslagen

Zoekt u een jaarverslag over een specifiek jaar? Vraag deze op via:
de afdeling Communicatie | Telefoonnummer: +31703440838 | E-mail: communicatie@nwo.nl