DORA

De transitie naar Open Science vergt een verandering van de manier waarop onderzoek en onderzoekers worden geëvalueerd. NWO zet zich daarom in voor andere vormen van erkennen en waarderen. Ook heeft NWO de San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA) ondertekend. NWO is bezig om deze principes stapsgewijs te implementeren in haar beoordelingsprocedures.

Wat is een goede onderzoeker? En wat is een goed onderzoeksvoorstel? In de afgelopen jaren is bij de beoordeling daarvan steeds meer nadruk komen te liggen op aantallen publicaties in veel geciteerde wetenschappelijke tijdschriften. Dit, terwijl algemeen bekend is dat indicatoren zoals de Journal Impact Factor (JIF) en de h-index geen adequate indicatoren zijn om individuele onderzoeksprestaties van onderzoekers te meten. DORA richt zich op het terugdringen van het onkritisch gebruik van bibliometrische indicatoren, maar meer algemeen ook op het wegnemen van bias bij de beoordeling van onderzoek en onderzoekers.

De overkoepelende filosofie van DORA is dat onderzoekers moeten worden beoordeeld op diens eigen kwaliteiten en verdiensten in plaats van op basis van afgeleide indicatoren zoals het tijdschrift waarin het onderzoek wordt gepubliceerd.

Wat doet NWO om DORA te implementeren?

In april 2019 heeft NWO DORA ondertekend. Sindsdien is NWO bezig om de principes van DORA stapsgewijs te implementeren in haar beoordelingsprocedures. Concrete acties die inmiddels zijn genomen:

  • Het schrappen van alle verwijzingen naar Journal Impact Factoren en h-index in alle call-teksten en aanvraagformulieren
  • Het actief informeren van aanvragers, referenten en commissieleden over de beleidswijzigingen die volgen uit de ondertekening van onder andere DORA
  • Invoering van het evidence-based CV (voorheen: narratief CV)

Evidence-based CV

Het evidence-based CV gaat uit van de premisse dat er geen ideaaltype onderzoeker is en er behoefte is aan een veelheid aan verschillende onderzoekstalenten. Het narratieve format biedt kandidaten de gelegenheid om het eigen verhaal te schrijven zonder dat dit wordt opgelegd door voorschreven vragen en criteria. Het narratief CV bestaat uit twee onderdelen:

  • Het academisch profiel (narratief)
  • Key outputs

Het onderdeel key outputs richt zicht op de past performance van de kandidaat:

  • Er wordt uitgegaan van een brede definitie van ‘output’. Niet alleen wetenschappelijke artikelen in veel geciteerde tijdschriften. Ook andere outputs zoals datasets, patenten en software kunnen worden genoemd. Lees meer over alternatieve output.
  • Het aantal outputs is gemaximeerd tot 10 om te benadrukken dat niet kwantiteit maar kwaliteit voor NWO doorslaggevend is.
  • Open Science praktijken worden erkend doordat van aanvragers gevraagd wordt open publicaties en open data te markeren.

Het narratief CV is op basis van een pilot ingevoerd in de Veni (NWO Talentprogramme) en daarna stapsgewijs ook bij andere NWO-instrumenten ingevoerd.

Erkennen en waarderen

De ondertekening door NWO van DORA en het evidence-based CV past in een breder initiatief van de Nederlandse kennisinstellingen om het systeem van erkennen en waarderen te veranderen. In dat kader publiceerden NWO, Universiteiten van Nederland, NFU, KNAW en ZonMw in 2019 het position paper ‘Ruimte voor ieders talent’. Doel is om meer balans te brengen in de manier waarop zowel in loopbaanbeleid als subsidievoorwaarden de verschillende aspecten van de academische prestaties worden gewaardeerd. In 2023 is het position paper opgevolgd door de Routekaart 'Ruimte voor ieders talent in de praktijk'.